Ξεκινώντας την έρευνα μου για αυτόν τον μεγάλο λογοτέχνη ανακάλυψα πολλές πτυχές της πολύπλευρης προσωπικότητας του, την οποία στο σχολείο παρέλειψαν ή λόγω πίεσης της ύλης δεν πρόλαβαν να αναφέρουν. Παρόλο που θα μπορούσε να υπάρξει ένα πρότυπο για όλους εμάς τους εκκολαπτόμενους τότε μικρούς πολίτες.
Πως θα μπορούσε άραγε να έχει διαμορφωθεί ο χαρακτήρας μας αν είχαμε αναλύσει λίγο περισσότερο τα διηγήματα του; Σίγουρα θα είχαμε αποκομίσει πολλά περισσότερα από ότι και εμείς οι ίδιοι θα μπορούσαμε να πιστέψουμε.
«Δουλεμένα με μεγάλη προσοχή, ιδίως στις ελάχιστες λεπτομέρειές τους, αρχιτεκτονικά άψογα, τα πεζά του μοιάζουν πολύ συχνά με πίνακες που τρέπουν το βλέμμα σε μια αφαίρεση, σε μια κατάσταση ρέμβης και ονείρου, ακόμα και αν τα θέματά του είναι καθαυτό δραματικά ή τραγικά.»
Αναφέρει ο Αλέξης Ζήρας στην αποτίμηση του έργου του Ζαχαρία Παπαντωνίου.
Διαβάζοντας λοιπόν τώρα ένα από τα σπουδαιότερα διηγήματα του” Τα ψηλά βουνά” παρασύρεσαι κ από τον γλαφυρό του λόγο και χάνεσαι μέσα στις λέξεις που ξεπηδούν με τόση χάρη και κομψότητα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του.Γίνεσαι πάλι παιδί και τρέχεις μαζί με αυτή την παρέα εκεινών των μικρών παιδιών σε εκείνα τα αγέρωχα και αγέραστα βουνά που στέκουν ανεπηρέαστα μέσα στους αιώνες. Διδάσκεσαι πάλι τις αρετές της συνεργασίας, της κοινοκτημοσύνης, της κοινωνικοποίησης και νιώθεις ότι προάγεσαι ως άνθρωπος και ως πολίτης. Πόσο διαφορετικά θα χαν διαμορφωθεί οι χαρακτήρες μας αν στο σχολείο είχαμε διδαχτεί αναλυτικά αυτό του σπουδαίο έργο και δεν είχε απλά γίνει άλλη μια παπαγαλία μέσα στις πολλές που ήμασταν υποχρεωμένοι να μαθαίνουμε και όχι να κατανοούμε.
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου ήταν ένας οραματιστής μιας κοινωνίας δίκαιης και ισότιμης. Αυτό προσπάθησε να το περάσει και μέσα από τα διηγήματά του ώστε να αφυπνίσει το κοινωνικό σύνολο για να δημιουργηθεί μια κοινωνία με κέντρο της την αλληλοεκτίμηση και τον σεβασμό. Υπήρξε ένας άνθρωπος ευαίσθητος και αρκετά επηρεασμένος από τις προσωπικές του εμπειρίες, όπως έκανε στην συλλογή ποιημάτων του “Τα χελιδόνια” τα οποία και αφιέρωσε στον αδικοχαμένο του αδερφό.
Πάντα ακούγαμε ως παιδιά για τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν ορισμένοι λόγιοι και ποιητές στην διαμόρφωση της κοινωνίας μας αλλά και του πολιτισμού μας. Αναμφισβήτητα ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου αποτελεί έναν από αυτούς. Τα έργα του αποτελούν φάρο πολιτισμού και αρετών για όλες τις νέες γενιές, αλλά και υπενθύμιση τους για όλους εμάς τους εκπαιδευτικούς και μη, για να μπορούμε να συνυπάρχουμε αρμονικά στην κοινωνίας μας.
Ευχή μου είναι όλα αυτά τα σπουδαία έργα του Παπαντωνίου αλλά και όλων αυτών των μεγάλων Ελλήνων ποιητών να πάψουν να διδάσκονται στα σχολεία ως ένα ακόμη μάθημα καταναγκασμού. Μαθαίνοντας στα παιδιά να κατανοούν και να ερμηνεύουν τα νοήματα που μας δίνουν οι τέχνες και η ποίηση δημιουργούμε σοφότερους και πιο ευαισθητοποιημένους αυριανούς πολίτες, και πως περιμένουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν ευαισθησίες και σεβασμό προς τους άλλους αν δεν τους διδάξουμε να αντιλαμβάνονται το υπέρτατο συναίσθημα που νιώθεις όταν διαβάζεις ένα ποίημα, όταν κοιτάς έναν πίνακα, όταν ακούς ένα τραγούδι. Και να νιώθουμε ευγνώμονες για αυτή την σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά που μας άφησαν.
“Σ’ ευχαριστώ για τα βουνά και για τους κάμπους που είδα.”
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ “Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΤΑΠΕΙΝΟΥ”
