- Πώς αναπτύσσεται ο λόγος και η ομιλία ;
Τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου είναι πολύ σημαντικά. Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και ωριμάζει. Είναι η πιο εντατική περίοδος για την απόκτηση του λόγου και των γλωσσικών δεξιοτήτων. Αυτές οι ικανότητες αναπτύσσονται καλύτερα σε ένα περιβάλλον που είναι πλούσιο σε ήχους, σε ερεθίσματα, και σε συνεχή έκθεση στην ομιλία και το λόγο των άλλων ανθρώπων. Φαίνεται να είναι αρκετά κρίσιμη περίοδος για την ομιλία και τη γλωσσική ανάπτυξη σε βρέφη και μικρά παιδιά, αφού ο εγκέφαλος είναι σε καλύτερη θέση για να απορροφήσει την γλώσσα. Εάν αυτά τα κρίσιμα χρόνια περάσουν χωρίς έκθεση σε λόγο, θα είναι πιο δύσκολο για ένα παιδί να μάθει.
Λόγος ενός ανθρώπου δεν είναι μόνο η ομιλία αλλά ο κάθε τρόπος που θα βρει για να επικοινωνήσει. Είναι ο προφορικός αλλά και ο γραπτός του λόγος, είναι οι χειρονομίες αλλά και το κλάμα ενός βρέφους ή παιδιού αφού προσπαθεί να εκφράσει ένα συναίσθημα. Είναι ακόμα και η βλεμματική του επαφή στα πρόσωπα του περιβάλλοντος του ή ακόμα και σε ένα αντικείμενο (παιχνίδι).
- Ποια είναι τα ορόσημα για την ομιλία και την ανάπτυξη του λόγου;
Τα πρώτα σημάδια της επικοινωνίας μπορεί κάποιος να τα παρατηρήσει, όταν ένα βρέφος χρησιμοποιεί και μαθαίνει τελικά, ότι μια κραυγή θα φέρει φαγητό, την άνεση και την αγκαλιά. Τα νεογέννητα αρχίσουν να αναγνωρίζουν τους πιο σημαντικούς ήχους στο περιβάλλον τους, όπως είναι η φωνή της μητέρας τους ή του πιο οικείου τους προσώπου. Καθώς μεγαλώνουν, τα μωρά αρχίζουν να συνδυάζουν τους ήχους της ομιλίας που συνθέτουν τις λέξεις της μητρικής τους γλώσσας τους. Στους πρώτους 6 μήνες, τα περισσότερα μωρά αναγνωρίζουν τους βασικούς ήχους της μητρικής τους γλώσσας.
Τα παιδιά διαφέρουν μεταξύ τους στην ανάπτυξη του λόγου τους και στις γλωσσικές δεξιότητες που θα αναπτύξουν. Ωστόσο, ακολουθούν μια φυσική εξέλιξη για την εκμάθηση των δεξιοτήτων της γλώσσας τους. Ο πίνακας των ορόσημων για την φυσιολογική ανάπτυξη της ομιλίας και των γλωσσικών δεξιοτήτων σε παιδιά από τη γέννησή τους έως και τα 5 πρώτα έτη της ζωής τους, περιλαμβάνεται παρακάτω. Αυτά τα ορόσημα βοηθούν τους γιατρούς και άλλους ειδικούς επαγγελματίες υγείας (π.χ. αναπτυξιολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγους) να καθορίσουν εάν ένα παιδί αναπτύσσει φυσιολογικά το λόγο του ή αν χρειάζεται επιπλέον βοήθεια. Ορισμένες φορές μια καθυστέρηση μπορεί να προκληθεί από απώλεια ακοής, από κάποιο γενετικό σύνδρομο, από κάποια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, ενώ άλλες φορές μπορεί να οφείλεται σε μια αρθρωτική ή γλωσσική διαταραχή.
- Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε μια διαταραχή του λόγου και μια γλωσσική διαταραχή;
Τα παιδιά που έχουν πρόβλημα κατανόησης σε αυτά που λένε οι άλλοι (δεκτική γλώσσα) ή μοιράζονται τις σκέψεις τους με δυσκολία (εκφραστική γλώσσα) μπορεί να έχουν μια γλωσσική διαταραχή. Ειδική γλωσσική διαταραχή (SLI) είναι μια διαταραχή που καθυστερεί την εκμάθηση των γλωσσικών δεξιοτήτων. Μερικά παιδιά με ΕΓΔ μπορεί να μην αρχίσουν να μιλούν μέχρι το τρίτο ή τέταρτο έτος τους. Τα παιδιά που έχουν αδυναμία να παράγουν τους ήχους της ομιλίας σωστά ή που διστάζουν ή τραυλίζουν, όταν μιλάνε μπορεί να έχουν μια διαταραχή της ομιλίας. Απραξία του λόγου είναι μια διαταραχή της ομιλίας που το παιδί αδυνατεί να θέσει ήχους και συλλαβές μαζί και με τη σωστή σειρά για να σχηματίσουν λέξεις.
- Τι πρέπει να κάνω εάν ομιλία ή ο λόγος του παιδιού μου φαίνεται να καθυστερεί;
Απευθυνθείτε και συζητήστε με τον παιδίατρο του παιδιού σας εάν έχετε κάποιες ανησυχίες. Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν λογοθεραπευτή, ο οποίος είναι επαγγελματίας υγείας εκπαιδευμένος να αξιολογήσει και να θεραπεύσει τους ανθρώπους με δυσκολία στην ομιλία ή με διαταραχές λόγου. Ο λογοθεραπευτής θα σας μιλήσει για την επικοινωνία του παιδιού σας και τη γενική του ανάπτυξη. Θα χρησιμοποιήσει επίσης ειδικά σταθμισμένα τεστ για την αξιολόγηση του παιδιού σας. Ένα τεστ ακοής από ΩΡΛ συχνά περιλαμβάνεται στην αξιολόγηση, διότι ένα πρόβλημα ακοής μπορεί να επηρεάσει την ομιλία και τη γλωσσική ανάπτυξη. Ανάλογα με το αποτέλεσμα της αξιολόγησης, ο λογοθεραπευτής μπορεί να προτείνει τις δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για να βοηθήσετε κι εσείς στην ανάπτυξη του παιδιού σας. Μπορεί επίσης να προτείνει ομαδική ή ατομική θεραπεία ή να προτείνει περαιτέρω αξιολόγηση από έναν ωτορινολαρυγγολόγο (που έχει εκπαιδευτεί για τον εντοπισμό και τη μέτρηση απώλεια ακοής), ή μια αναπτυξιακή ψυχολόγο (που έχει ειδικές γνώσεις της υγειονομικής περίθαλψης στην ψυχολογική ανάπτυξη των βρεφών και των παιδιών) .
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΓΑΒΡΙΗΛ
