Ήταν αρχές του 1910, την εποχή που η Ελλάδα συνεχώς αυτοπροσδιοριζόταν μετά από τις τρικυμίες που πέρασε ως ελεύθερη χώρα, με πολλές ανακατατάξεις, με νέες γεωγραφικά περιοχές και κοινωνικές αλλαγές.
Τελευταία ήταν η προσθήκη της Κρήτης από την οποία είχε προέλθει ο Βενιζέλος. Νέος πολιτικός, πολλά υποσχόμενος με νέες βλέψεις για την χώρα του. Μία από αυτές ήταν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Ξεκίνησε στα τέλη του 18αι. και κράτησε αρκετές δεκαετίες..
Ποιοι συμμετείχαν σε αυτήν την Μεταρρύθμιση κ ποιο ήταν το έργο τους;
Στα πλαίσια αυτής της μεταρρύθμισης ιδρύθηκε το 1910 ο εκπαιδευτικός όμιλος ο οποίος ενεργά λειτουργούσε δύο δεκαετίες και τυπικά μέχρι το 1945. Παρόλο που αρκετοί είχαν ενεργή συμμετοχή στον όμιλο όπως Βάρναλης, Καζαντζάκης, Καρκαβίτσας, Μαβίλης και η Δέλτα και άλλοι, οι τρεις σημαντικές προσωπικότητες που άφησαν το στίγμα τους ήταν ο Γληνός, ο Δελμούζος και ο Τριανταφυλλίδης. Οι τρείς λοιπόν σπουδαίες προσωπικότητες της ελληνικής εκπαίδευσης τους 19αι, άφησαν το στίγμα τους, βοήθησαν να αλλάξει η μέχρι τότε επίσημη γλώσσα του κράτους καθώς και όλες οι αντιλήψεις που περιστρέφονταν γύρω από αυτήν.
Ο Δημήτριος Γληνός μικρασιάτης στην καταγωγή γεννήθηκε το 1882 και πέθανε το 1943 στην Αθήνα. Με σπουδές στην Ευρώπη ξεκίνησε την καριέρα του ως δάσκαλος στην Μικρά Ασία και συνέχισε στην Αθήνα έως το τέλος της ζωής του. Ήταν μέλος της κυβέρνησης Βενιζέλου και υποστηριχτής της δημοτικής. Ασχολήθηκε με τον σύλλογο ενεργά, διετέλεσε κ πρόεδρος του επί σειρά ετών και μετά το 1930 εκλεγόταν βουλευτής. Το διάστημα μεταξύ 1936 και 1940 βρέθηκε εξόριστος από την δικτατορία Μεταξά. Ο Γληνός ήταν υπέρμαχος της δημοτικής καθώς πίστευε ότι η απλοποίηση της γλώσσας θα βοηθούσε στην ένταξη των λαικών στρωμάτων στην κοινωνία που συνεχώς άλλαζε. Οι σοσιαλιστικές του ιδέες ενσωματώθηκαν με την γλωσσική αλλαγή και θα οδηγούσαν σε κοινωνική και πολιτική ανακατάταξη.
Ο Αλέξανδρος Δελμούζος γεννήθηκε και πέθανε στην Ελλάδα. Έζησε μεταξύ 1880 και 1956 και έκανε τις σπουδές του στην Αθήνα και στην Γερμανία. Υποστήριξε με σθένος τον δημοτικισμό. Ίδρυσε το Παρθεναγωγείο Βόλου στο οποίο εφαρμόστηκαν νέες πρωτοποριακές μέθοδοι για τις οποίες κατηγορήθηκε για αθεία, πέρασε από δίκη αλλά τελικά αθωώθηκε. Η συμβολή του στον εκπαιδευτικό όμιλο ήταν μεγάλη και είχε αναλάβει το έργο της εποπτείας της δημοτικής εκπαίδευσης μεταξύ 1917-1920.
Ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης γεννημένος κ μεγαλωμένος στην Αθήνα τελείωσε τις σπουδές του στην πρωτεύουσα και τις συνέχισε στην Γερμανία όπως άλλωστε κ οι άλλοι τρεις συνεργάτες του. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα έχουμε την ίδρυση του εκπαιδευτικού ομίλου.
Τι είναι όμως ο εκπαιδευτικός όμιλος; Ποιον σκοπό έρχεται να υπηρετήσει;
Ο εκπαιδευτικός όμιλος είναι εκείνος που ασχολείται με τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Είναι, ή τουλάχιστον προσπαθεί να είναι αμέτοχο πολιτικά και κομματικά και οραματίζεται τον κοινωνικό διαφωτισμό της εποχής. Πιστεύει πως μέσα από την κοινωνική πάλη θα αναδειχθεί η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα εκφράζει τα αιτήματα των χαμηλότερων κοινωνικά στρωμάτων. Στο πρόσωπο του δασκάλου αναγνωρίζει το δάσκαλο καθοδηγητή. Τον δάσκαλο, που χωρίς να έρχεται αντιμέτωπος με την εκπαιδευτική πολιτική του κράτους, είναι εμπνευστής και υπέρμαχος των ανθρωπίνων ιδανικών και αξιών. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι η φλόγα της εκπαίδευσης, με το φώς του να φωτίζει το μυαλό των μαθητών, να διαπαιδαγωγεί ανθρώπους και να είναι ανοιχτός σε αλλαγές και νέες ιδέες.
Η εποχή που η καθαρεύουσα είναι το μέτρο μόρφωσης του ανθρώπου έχει αρχίσει να ξεθωριάζει. Η γλώσσα της εκκλησίας και της αριστοκρατίας αρχίζει να αμφισβητείται. Ο εκπαιδευτικός όμιλος ήρθε να κάνει την αμφισβήτηση πράξη. Μέσα από μελέτες και ομιλίες σε συνέδρια και επιστημονικές συναντήσεις η δημοτική ήρθε για να μείνει. Οι νέες, ανατρεπτικές και πρωτοποριακές μέθοδοι ήρθαν να αναταράξουν τα στάσιμα νερά της αστικής τάξης.
Η αρχική τους προσπάθεια ξεκίνησε με την συγγραφή νέων βιβλίων στη δημοτική. Το Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο θα εφάρμοζε την διδασκαλία της δημοτικής με τα συγκεκριμένα συγγράμματα. Τα Ψηλά Βουνά ήταν το βιβλίο σταθμός της μεταρρύθμισης. Ως αναγνωστικό των τάξεων του δημοτικού αποτέλεσε βασικό εργαλείο της μεταρρύθμισης. Η δημοτική καθιερώθηκε στα σχολεία με την στήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου. Παρόλα αυτά δεν κράτησε πολύ. Ακολουθώντας την κυβέρνηση Βενιζέλου η οποία διαλύθηκε το 1920, τα Ψηλά Βουνά καταργήθηκαν ως Αναγνωστικό και η μεταρρύθμιση μπήκε στο συρτάρι. Το 1925 κάποιοι προσπάθησαν να την ξεθάψουν από τα ξεχασμένα συρτάρια του Υπουργείου αλλά μάταια. Ο όμιλος ακολούθησε την παράδοση του διαίρει και βασίλευε και χωρίστηκε σε δύο «στρατόπεδα», του Γληνού και του Δελμούζου.
Σημαντικό βήμα του Ομίλου ήταν η έκδοση του “Δελτίου” του Εκπαιδευτικού Ομίλου, το οποίο ήρθε να δώσει μια διαφορετική διάσταση στις παιδαγωγικές αντιλήψεις της εποχής που είχαν δημιουργηθεί από τη “Διάπλασις των Παίδων”.
Παρόλα αυτά σήμερα διδασκόμαστε «εις την δημοτικήν», σκεφτόμαστε «εις την δημοτικήν» και εκφραζόμαστε «εις την δημοτικήν». Το χρωστάμε στην τριάδα της εκπαίδευσης, στους τρεις ιεράρχες που με το όραμα του Δημοτικισμού άλλαξαν την εκπαίδευση στην Ελλάδα. Πλέον η γλώσσα είναι πιο κοντά στον Έλληνα γεωργό, ψαρά και τεχνίτη. Ίσως να είναι «λίγη» για τις μεγάλες ιδέες στις οποίες μας έχει συνηθίσει η Αρχαία Ελλάδα. Μία ακόμα μεταρρύθμιση ίσως χρειαστεί όταν θα υπάρξουν ξανά τέτοιες ιδέες, τέτοια μεγάλα ιδανικά και δεν θα βρίσκουν χώρο να εκφραστούν μέσα από την Δημοτική.
Κατερίνα Θεοδωροπούλου
πηγες https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%8C%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%82
