Εντολές και Ματαιώσεις 

Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο “Εκβιασμοί Απειλές” μία μητέρα έθεσε ερώτημα και προκάλεσε ένα καινούργιο άρθρο. Την ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου έδωσε να πω κι άλλα πάνω στο θέμα.  Δυστυχώς μένω στο να αναλύσω την πρότασή της και όχι σε πρόταση λύσης.  Ας γίνει κατανοητό πως αν η ανάλυση της πρότασής της χρειάστηκε 2 σελίδες η ορθή απάντηση στο θέμα χρειάζεται ένα κεφάλαιο βιβλίου.  Σιγά σιγά λοιπόν και με αγάπη ας δούμε μερικές ακόμη απροσεξίες που κάνουμε εμείς οι γονείς.

«Άγγελε τελείωνε γιατί δεν μας βλέπω να προλαβαίνουμε το κολυμβητήριο πάλι». (το ‘χω πει άπειρες φορές πάντως …οχι εκβιαστικά αλλά έντονα και από απόγνωση) Πόσες φορές μια μάνα έχει πει όχι εκβιαστικά αλλά έντονα και από απόγνωση κάτι τέτοιο;  Άπειρες θα ήταν η απάντηση. Πόσες φορές έπιασε τόπο και το παιδί ανταποκρίθηκε και έκανε το ποθούμενο  θα ρωτήσω. Καμία! Όποιος μπορεί να το διαψεύσει  θα χαρώ να τον ακούσω.Δεν θα ασχοληθούμε εδώ γιατί η μητέρα αισθάνεται απόγνωση, αυτό άπτεται αυτογνωσίας και όχι Συμβουλευτικής γονέων.  Ας μην ξεχνάμε βέβαια πως για να είναι κανείς υπεύθυνος γονιός χρειάζεται πρώτα να είναι υπεύθυνος άνθρωπος άρα έχει ευθύνη έναντι του εαυτού του οφείλει  να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και τα μεν λειτουργικά να τα διαφυλάττει και να τα ενισχύει τα δε μη λειτουργικά πρώτα για το δικό του καλό και έπειτα για το καλό όσων επηρεάζονται να τα μετατρέπει συντομότατα σε λειτουργικά.

Για να δούμε τώρα τι κρύβεται πίσω απ’ αυτή την πρόταση που λέγεται με απείρως καλή πρόθεση απ’ τη μητέρα.  Στόχος της να βοηθήσει το παιδί της να γίνει συνεπέστερο, να γίνει αποτελεσματικότερο, να γίνει υπεύθυνο.  Αχ όμως ενώ ο στόχος της είναι αυτός πετυχαίνει το ακριβώς αντίθετο.

Πρώτον καλή μου μητέρα ότι κι αν πεις έχοντας παράλληλα απόγνωση να ξέρεις εκ προοιμίου ότι «τόχασες». Πάει τέλειωσε δεν πρόκειται να γίνει.  Η απόγνωση ήδη είναι χαραγμένη στη γλώσσα του σώματός σου, μπορεί και στην αύρα σου!  Αμφιβάλεις πως το παιδί σου μπορεί και να είναι σε θέση να ξέρει το συναίσθημά σου πριν ακόμη μιλήσεις;  Ε! αν αμφιβάλλεις σταμάτα.  Είναι περισσότερο από βέβαιο.  Άρα το παίρνω απ΄ την αρχή και λέω.  Επειδή το παιδί καταλαβαίνει το συναίσθημα της μητέρας έχει ήδη αντιληφθεί ότι δεν είναι σε απόλυτη συμφωνία μαζί του άρα έχει ήδη μπει σε άμυνα.  Ότι και να πει η μητέρα έχοντας το συναίσθημα της απόγνωσης έχει πάρει τη κατηφόρα προς το ασυνείδητο του παιδιού γιατί δεν αντέχει την απόρριψη που αισθάνεται άρα έχει κατεβάσει ρολά.  Δεν ακούει δεν βλέπει, δεν αντιλαμβάνεται και εξαρτάται από το μέγεθος του ανταγωνισμού στο οποίο βρίσκεται η σχέση, η αλληλεπίδραση που θα έχει.  Μπορεί απλά να την αγνοήσει, μπορεί όμως να μπει και στη μάχη για δύναμη.  Στην πρώτη περίπτωση απλά θα «την γράψει»  ή  ίσως και να σκεφτεί  (ωχ πάλι έβαλε τη κακή της φάτσα ας κάνω πως δεν ακούω) και απολύτως συνειδητά θα συνεχίσει να αργεί.  Στη δεύτερη περίπτωση επειδή ήδη είναι θυμωμένο για άλλους λόγους όχι μόνο θα «την γράψει» αλλά θα κάνει ακόμη πιο αργά γιατί απλά θέλει να την  θυμώσει για να εξισορροπήσει μέσα του τον δικό του θυμό ώστε ίσως και να φανεί ο δυνατός στα μάτια του και στα μάτια της (είπαμε μάχη για δύναμη όχι αστεία …)

Πάμε παρακάτω τώρα και μία μία λέξη.
«Άγγελε» Όταν η μάνα προφέρει το όνομα του παιδιού έχοντας  ήδη απόγνωση έχει άλλη χροιά η φωνή της.  Άλλο το «Άγγελέ μου» ή το «Αγγελάκο»  ή το υποκοριστικό που χρησιμοποιεί όταν εκδηλώνει την αγάπη της και άλλο το επιτακτικό «Άγγελε» που προφέρει όντας σε απόγνωση.

«τελείωνε»: Προστακτική φωνή! Άρα εντολή! Άρα αμέσως μπαίνει η ανισότητα και η έλλειψη σεβασμού στο προσκήνιο.  Ανισότητα γιατί μόνο ο δυνατός, ο από πάνω, το αφεντικό μπορεί να προστάζει.  Από μόνο του αυτό σε μια ισότιμη σχέση όπως οφείλει να είναι η σχέση μάνας γιού (είπα ισότιμη δεν είπα ίση να μην παρεξηγηθούν τα λόγια μου παρακαλώ) από μόνη της λοιπόν η συνθήκη της προσταγής δημιουργεί έλλειψη σεβασμού.  Δεν νομίζω πως χρειάζεται να πω άλλα ο καθένας μας είναι σε θέση να αντιληφθεί τι γίνεται μέσα του όταν οι άλλοι τον προστάζουν.

«γιατί δεν μας βλέπω» : Ειρωνικό, απορριπτικό και ταυτόχρονα επικριτικό σχόλιο.  Λυπάμαι μάνα που διαβάζεις δεν φταις! Κανείς δεν σου το έμαθε.  Αγωνίζεσαι με μεθόδους της προϊστορίας να μεγαλώσεις τούτες τις καινούργιες ψυχές που σε πουλούν και σε αγοράζουν πριν ακόμη αντιληφθείς εσύ τι αντιλαμβάνονται αυτά.  Αιτιολογώ λοιπόν. Είναι ειρωνικό γιατί αυτό το «μας» έχει μια ταύτιση που το παιδί αντιλαμβάνεται πως δεν έχει αλήθεια μέσα της.  Γνωρίζει ότι το κολυμβητήριο είναι δική του υπόθεση και όχι της μητέρας.  Άρα το  «μας» μπαίνει για  να μην ειπωθεί το «σε» γιατί τότε θα φαίνεται η μομφή που εμπεριέχει. Άρα ξέρει ότι η μάνα χρησιμοποιεί το «μας» για να γλυκάνει το χάπι που έτσι κι αλλιώς είναι πικρό.  Το παιδί ξέρει ότι ήδη τον έχεις πιάσει να μην είναι σωστός.  Αισθάνεται λοιπόν την απόρριψη έτσι κι αλλιώς.  Γίνεται δε επικριτικό γιατί όπως είπα ενέχει μέσα μομφή καλυμμένη με χρυσόσκονη άρα τον κοροϊδεύεις κιόλας.

«προλαβαίνουμε» πρώτο πληθυντικό!  Ως μέντορας και προπονητής ζωής ο γονιός οφείλει να δώσει στο παιδί του την κατάλληλη παιδία για να αντιληφθεί ότι η ανάληψη ευθύνης είναι το πρώτο και κύριο μέλημα του υπεύθυνου ανθρώπου.  Όταν λοιπόν η μητέρα χρησιμοποιεί ένα ρήμα στο πρώτο πληθυντικό ενώ το ορθό είναι το πρώτο ενικό ενισχύεται ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που χρειάζεται.  Το πρώτο πληθυντικό στην περίπτωση αυτή μοιράζει την ευθύνη και στους δύο.  Γιατί όμως η ευθύνη είναι της μητέρας;  Να δεχτώ ότι η ευθύνη της μητέρας είναι να το μεταφέρει προς το προορισμό γιατί ίσως χρειάζεται το παιδί συνοδεία για ασφάλεια και για τη μεταφορά αυτή καθ’ εαυτή.  Αυτό που επιζητούμε λοιπόν είναι δύο υπεύθυνοι άνθρωποι που συναντιούνται στην πόρτα την ώρα της αναχώρησης.  Πόσο μακριά είναι αυτή η εικόνα από την καθημερινότητα της ελληνικής οικογένειας; Αυτό δεν οφείλεται όμως στα παιδιά οφείλεται στους γονείς.  Οι γονείς δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι.  Προκαλώ τους γονείς.  Κάθε φορά που χρησιμοποιείτε πρώτο πληθυντικό αναρωτηθείτε γιατί το κάνετε.  Να σας πω; Γιατί θέλετε να ελέγχετε!  Διαβάζουμε, τρώμε, προλαβαίνουμε, κάνουμε μπάνιο, πλένουμε τα δόντια μας ….. για αναλογιστείτε;  Γιατί το λέτε;  Ο έλεγχος είναι πίσω από κάθε ενέργεια του μέσου γονιού. Και αν τώρα που διαβάζεις αυτές τις γραμμές το αμφισβητείς έχεις έναν παραπάνω λόγο για να πιστέψεις ότι το κάνεις.  Μεγάλη ιστορία ο έλεγχος.  Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία όμως.  Έλεγχος και ελευθερία δεν πάνε μαζί.  Συνεχίζουμε λοιπόν να μεγαλώνουμε ανελεύθερους ανθρώπους από ελεγκτικούς γονείς.

Και ερχόμαστε στο «πάλι»!  Ωχ αυτό το «πάλι»!  Απλά ας αναλογιστούμε τι παθαίνουμε εμείς όταν το ακούμε.  Λέει ας πούμε η φίλη: «πάλι άργησες στο ραντεβού μας» ο σύζυγος: «πάλι δεν πήρες ψωμί». Ή για να δούμε και την άλλη πλευρά. Λέει αυτή τη φορά η φίλη: «πάλι με βοήθησες». Ή ο σύζυγος  «πάλι με σκέφτηκες».  Η λέξη «πάλι» λοιπόν δίνει έμφαση σε κάτι και το κάνει καλύτερο ή χειρότερο.  Όταν το χρησιμοποιούμε για να τονίσουμε κάτι μη λειτουργικό το κάνουμε να φαίνεται πολύ χειρότερο απ’ ότι είναι άρα ο άλλος εισπράττει ματαίωση, απόρριψη και επίκριση. Αυτό θέλουμε;

Είμαι σίγουρη πως κανένας γονιός δεν θέλει να κάνει ότι κάνει.  Το κάνει γιατί έτσι έχει εκπαιδευτεί, έτσι έχει συνηθίσει και επειδή το κάνουν οι περισσότεροι κανείς δεν προσέχει τη διαφορά.  Βρισκόμαστε κάποιοι ειδικοί πού και που, που τονίζουμε τις κρυμμένες αλήθειες και ή φαινόμαστε γραφικοί, ή απειλητικοί, ή πολύ σωστοί άρα απρόσιτοι.  Τίποτε απ’ αυτά δεν ισχύει και οι ειδικοί κάνουμε παρόμοια λάθη και δεν έχει γεννηθεί ο γονιός που δεν θα κάνει λάθος.  Το θέμα μας είναι να κάνουμε τα μεγάλα λάθη μικρότερα και τα πολλά λιγότερα.  Αυτό καλή μου μητέρα που διαβάζεις γίνεται μόνο με εκπαίδευση, θέληση, διάβασμα, παρακολούθηση ομάδων, ενασχόληση και θέτοντας ως προτεραιότητα όχι τις υλικές μόνο υποχρεώσεις του γονιού αλλά τις άϋλες που είναι πολλές και σπουδαιότερες.  Ας είναι το μπλουζάκι ασιδέρωτο. Ας πάει το παιδί στο σχολείο με τα ίδια ρούχα. Ας μην αφήσουμε όμως ασιδέρωτη και καταρρακωμένη την ψυχούλα του ή να κάνουμε τα ίδια λάθη ξανά και ξανά υποσχόμενοι στον εαυτό μας ότι μια κάποια μέρα θα τα καταφέρουμε να μην φωνάζουμε, να μην επικρίνουμε, να μην αποθαρρύνουμε, να μην συμβιβαζόμαστε στη δική μας ζωή, να μην γινόμαστε το παράδειγμα που δεν θέλουμε.  Αν το καταλαβαίνουμε  ότι το κάνουμε είμαστε σε καλό δρόμο.  Αν δεν το καταλαβαίνουμε όμως, έχουμε πρόβλημα.  Και ναι έχουμε πρόβλημα! Και αυτό οφείλεται πρωτίστως στην κοινωνία, μετέπειτα στην εκπαίδευση και οπωσδήποτε στην οικογένεια.  Λυπάμαι αλλά ναι έχουμε πρόβλημα ως κοινωνία.

Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος
www.allazo.gr
www.elpidohori.gr