Ο Ευάγγελος Παπανούτσος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους παιδαγωγούς, φιλοσόφους και δοκιμιογράφους του 20ου αι. Κατάγοταν από το Σοπωτό της Αχαίας. Η συμβολή του στην λειτουργία και στην ανακαίνιση της ελληνικής παιδείας είναι ευρέως γνωστή. Από τις κυριότερες μεταρρυθμίσεις του είναι η καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας στην Εκπαίδευση και ο διαχωρισμός της σε Γυμνάσιο και Λύκειο. Το εκπαιδευτικό του έργο υπέστη έντονη κριτική από την δικτατορία των Συνταγματαρχών και αναιρέθηκε όλη την περίοδο του 1967-1974. Αργότερα, όμως, με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ράλλη βασίστηκε στις δικές του ιδέες.
Από το 1915-1919 φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών. Κατά την τριετία 1924-1927, με υποτροφία του πλούσιου Αλεξανδρινού Χ.Νομικού έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία και τη Γαλλία και το 1927 ονομάστηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Παν/μίου της Τυβίγγης. Η διατριβή του είχε τίτλο το θρησκευτικό βίωμα στον Πλάτωνα. Υπηρέτησε την Εκπαίδευση από το 1920 και πέρασε από όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας. Μετά από την απελευθέρωση της χώρας από τους Γερμανούς διορίστηκε Γενικός Διευθυντής και αργότερα από το 1950 Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας από τον τότε πρωθυπουργό, Γεώργιο Παπανδρέου. Δίδαξε επί 20 χρόνια Φιλοσοφία, Ψυχολογία και Παιδαγωγικά στο μορφωτικό Ίδρυμα( Λαικό Παν.) <<Αθήναιον>>, όπου ίδρυσε ο ίδιος. Στη μεταπολίτευση εκλέχτηκε βουλευτής Επικρατείας κατά την περίοδο 1974-1977, με την ένωση Κέντρου. Το 1977 εκλέχτηκε Επίτιμος Πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Απεβίωσε στις 2 Μαίου του 1982.
Ο Παπανούτσος έγινε περισσότερο γνωστός με το παιδαγωγικό του έργο και ειδικότερα, με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964, της κυβέρνησης του Γ.Παπανδρέου:
α) στην ανάπτυξη της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης,
β) στην αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών,
γ) στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας ως ισότιμης με την καθαρεύουσα,
δ) στην 9χρονη δωρεάν και υποχρεωτική εκπαίδευση,
ε) στην ίδρυση νέων Παν/μίων,
στ) στη σίτιση και δωρεάν μεταφορά των μαθητών κ.ά.
Αναμφισβήτητα είχε πλατιά μόρφωση, φυσική ευφράδεια, δίδασκε συναρπαστικά, ήξερε να δένεται με το ακροατήριό του, έγραφε σωστά τη γλώσσα και την φρόντιζε. Ήξερε από ξένες γλώσσες και μετέφρασε πολλούς ξένους όρους στη γλώσσα μας. Μελετηρός και πάντα ενημερωμένος στους τομείς που τον ενδιέφεραν. Ήταν ο διαβασμένος. Ο φιλοσοφημένος δάσκαλος – παιδαγωγός που ήταν έτοιμος να εξηγήσει, ότι του ζητούσαν. Έγραψε δεκάδες βιβλία, καθώς και άρθρα στις εφημερίδες, όπως στην εβδομαδιαία εφημερίδα το Βήμα.
Είχε εκθέσει στο βιβλίο του ‘’Δρόμοι της Ζωής’’ την ουσία του δασκάλου: << Δάσκαλος δεν είναι αυτός που μαθαίνει στα παιδιά μας τα σχολικά γράμματα, μουσική, καλούς τρόπους …Αυτά τα μαθήματα είναι εξωτερικά…. Μένουν στην επιφάνεια σαν τα ρούχα που φοράμε. Δεν εισχωρούν παραμέσα στην ψυχή μας, δεν μας πλάθουν, δεν μας διαμορφώνουν αυτό που λέμε προσωπικότητα: πνεύμα, ήθος, χαρακτήρα. Εκτός αν εκείνοι που τα προσφέρουν δεν περιορίζονται στην απλή μετάδοση γνώσεων, αλλά τα χρησιμοποιούν ως μέσα για να πετύχουν το στόχο της διαμόρφωσης της προσωπικότητας.>>
<< Δάσκαλος είναι αυτός που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί και κάθε χρόνο με τα νέα παιδιά που έρχονται στα χέρια του, να γίνεται παιδί. Τούτο μπορούμε να το διατυπώσουμε αλλιώς. Ο αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή, άνθρωπος δηλαδή εύπλαστος, δροσερός, αγνός. Αδύνατο να φανταστεί κανείς πόσο δύσκολο, σχεδόν υπεράνθρωπο είναι αυτό που ζητούμε, να συνθλίψει μέσα του το χρόνο, να γερνάει φυσιολογικά και όμως να μένει νέος στην ψυχή για να μπορεί να έχει πρόσβαση στα αισθήματα, στις σκέψεις, στις επιθυμίες του νέου ανθρώπου που θα διαπαιδαγωγήσει, να τον καταλαβαίνει, να χαίρεται, να διασκεδάζει μαζί του, να σκέπτεται τις σκέψεις του, να επιθυμεί τις επιθυμίες του, να πονάει τον πόνο του…. Επίσης, πετυχημένος είναι ο δάσκαλος που έκανε τον μαθητή τόσο ώριμο, με το έργο του που εκείνος δεν τον χρειάζεται πια… Ο θρίαμβός του είναι να κάνει τον μαθητή, έναν νέο αυθύπαρκτο και ανεξάρτητο- στον τρόπο που μεθοδεύει τις παρατηρήσεις και τις σκέψεις του…..>>.
Για το τέλος αφήνει την κύρια αρετή του δασκάλου, η οποία θα πρέπει να είναι η αγάπη του για το παιδί. Στο παιδί που δεν είναι δικό του, αλλά γίνεται δικό του, όταν συνδεθεί μαζί του, μέσα από την παιδευτική διαδικασία. Είναι απίστευτο με πόση αγάπη ένας αληθινός δάσκαλος αφοσιώνεται στα παιδιά του. Το παιδί που του εμπιστεύτηκαν να διδάξει, γίνεται ο άξονας της ζωής του , αυτό της δίνει περιεχόμενο και γίνεται ο άξονας της ζωής του. Ο άξιος δάσκαλος είναι δημιουργός, αυτό πρέπει να σκέφτεται, όταν ξεκινά το μάθημα. Θα δημιουργήσει πάντοτε κάτι νέο και πρωτότυπο , κάτι που δεν είχε, που δεν θα μπορούσε να γίνει μέχρι τώρα.
Αυτή ήταν η τόσο υψηλή ιδεολογία του, η οποία ας αποτελέσει τουλάχιστον το κίνητρο προβληματισμού, σκέψης ή περισυλλογής για να αναλογιστούμε το πώς θα ξεχωρίσουμε ή θα υπάρξουμε ως πραγματικός και καλός δάσκαλος.
Άρτεμις Πράπα
http://tvxs.gr/news/paideia/eyag-papanoytsos-o-daskalos-synthlibei-xrono-mesa-toy-kai-paramenei-paidi
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CE%AC%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%82
