Το πνεύμα των Χριστουγέννων ήρθε και φέτος στη Δύση και προφανώς και στην Ελλάδα. Βέβαια, δεν αναφέρομαι στο πνεύμα που επισκέπτεται τον Εμπενίζερ Σκρουτζ στο αριστούργημα του Κ. Ντίκενς.
Μακάρι να μας επεσκέπτετο ένα τέτοιο πνεύμα…έργο Θεού θα ήταν.
Όπως, όλοι διαπιστώνουμε για ακόμη μια χρονιά εορτάσαμε ως Χριστιανοί τα Χριστούγεννα (ένας ανίδεος & αφελής θα υποστήριζε ότι ήταν η 2015ηφορά)‧ ότι εορτάσαμε τη γέννηση του Χριστού, του Θεανθρώπου, του Σωτήρος της Ανθρωπότητας, του Ενσαρκωμένου Λόγου. Τα μηνύματα της αγάπης, της ειρήνης και της ελπίδας λογικά θα έπρεπε να κατακλύζουν τα αισθήματα και τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Εφόσον λοιπόν τα Χριστούγεννα είναι θρησκευτική –χριστιανική εορτή, σύμφυτος θα έπρεπε να ήταν και ο εκκλησιασμός των εορταζόντων Χριστιανών. Θα ήταν αναμενόμενο επίσης οι Χριστιανοί, πιστοί στις παραδόσεις, να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με τις οικογένειες τους μέσα σε πνεύμα χριστιανικής αγάπης και θρησκευτικής πίστης. Χριστούγεννα χωρίς εκκλησιασμό δεν είναι χριστιανικά Χριστούγεννα. Τώρα θα μου πείτε ποιος πάει στην Εκκλησία και κάνει τέτοια παλιομοδίτικα έθιμα; Σίγουρα όλα αυτά αφορούν σε όλους όσοι έχουν μια έντονη θρησκευτική ζωή… σίγουρα για πολλούς τα Χριστούγεννα είναι πρώτα από όλα μια χριστιανική εορτή.
Για τους άλλους; Τους υπολοίπους; Για τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων τι είναι τα Χριστούγεννα, εφόσον αυτά δεν εορτάζονται με χριστιανικό ήθος; Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους : τι και γιατί εορτάζουν όλοι όσοι δεν δίνουν ένα χριστιανικό περιεχόμενο στα Χριστούγεννα;
Είναι αυτονόητο ότι πρόβλημα δεν είναι αν το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι ελληνικό ή όχι! Μικρή σημασία έχει. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι έχουν παρεισφρήσει ξενικά έθιμα –μάλιστα είναι και λογικό επακόλουθο του γεγονότος ότι η Ελλάδα πλέον ανήκει πολιτισμικά στη Δύση‧ είναι κι αυτό ένα σύμπτωμα του πολιτισμικού ιμπεριαλισμού. Το μείζον πρόβλημα είναι η αποβολή του θρησκευτικού χαρακτήρα των Χριστουγέννων, η εκκοσμίκευση δηλαδή μιας καθαρά θρησκευτικής εορτής και η μετατροπή της σε καταναλωτικό όργιο.
Η εμπορευματοποίηση, η από-ιεροποίηση, η εισβολή ξένων εθίμων είναι αυτά που πλέον χαρακτηρίζουν την εορτή του Χριστουγέννων. Ο Άγιος Βασίλης (που δεν είναι άγιος Βασίλης και δεν έχει καμία σχέση με τον πραγματικό άγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά είναι ο Santa Claus), εκείνος ο ευτραφής κυριούλης που μοιράζει δώρα έχει καταστεί το σήμα κατατεθέν των Χριστουγέννων και της Coca Cola. Όμως, ο συγκεκριμένος Άγιος Βασίλης, ο Santa Claus, έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματική γιορτή των Χριστουγέννων –ίσως το γεγονός ότι είναι χαρούμενος και ότι μοιράζει δώρα να είναι τα μόνα που τον συνδέουν κάπως με τα Χριστούγεννα. Το τρομερό είναι ότι πλέον κυκλοφορούν και «αγιοβασιλίτσες»…και μάλιστα μερικές είναι και σέξι…Αυτό δεν σημαίνει μόνο ότι συγχέονται οι Αποκριές με τα Χριστούγεννα (δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο άλλο λόγο να μασκαρευτεί κάποιος σε Santa Claus), αλλά μιλάμε και για έναν εκχυδαϊσμό των Χριστουγέννων. Δεν μπορεί να έχουν καμία σχέση με το πνέυμα των Χριστουγέννων οι σέξι και ημίγυμνες αγιοβασιλίτσες που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κάνουν θραύση.
Από την άλλη, είμαι βέβαιος ότι το εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων ωθεί πολλούς στο να προσφέρουν δώρα σε προσφιλή τους πρόσωπα. Άλλοι προτιμούν να κάνουν μικρές ή μεγάλες δωρεές σε ιδρύματα (κυρίως που περιθάλπουν παιδιά). Από μόνο του αυτό είναι κάτι μαγευτικό και ανθρώπινο-ειδικά στις μέρες που πολλοί πένονται, είναι εξαιρετικά ανθρώπινο να δίνεις από το υστέρημά σου για δώρα ή ακόμη το σημαντικότερο να προσφέρεις σε αναξιοπαθούντες. Αλλά, δυστυχώς, και αυτές οι πράξεις έχουν μετατραπεί σε διαφημιστική καμπάνια …και τα δώρα από έκφραση αγάπης σε εμπόρευμα.
Η διασκέδαση, το ποτό, το ξενύχτι, ειδικά σε κέντρα διασκεδάσεως που τραγουδά κάποια «φίρμα» συμπληρώνουν το εορταστικό πρόγραμμα των Χριστουγέννων –μαζί με τα αντίστοιχα ρεπορτάζ των τηλεοπτικών καναλιών και τα αναλόγου επιπέδου τηλεοπτικά προγράμματα. Φρονώ όμως ότι ως Χριστιανός, αφού έχω νηστεύσει και αφού έχω προσευχηθεί και αφού έχω βιώσει όλα αυτά που θα «έπρεπε» να βιώσω έμπλεος από το χριστιανικό μήνυμα των Χριστουγέννων – και προφανώς ως χριστιανός, αφού θα είχα λάβει και τη Θεία Κοινωνία – θα μπορούσα μετά να διασκεδάσω και να εκφράσω έτσι την άφατη χαρά για τη γέννηση του Θεανθρώπου. Νομίζω, ότι η συντριπτική πλειονότητα παρέλειψε όλα αυτά τα «χριστιανικά ήθη» και πέρασε κατευθείαν στο στάδιο της ξέφρενης διασκέδασης.
Όχι, αυτά δεν είναι Χριστούγεννα….δεν ξέρω τι είναι, αλλά σίγουρα δεν είναι Χριστούγεννα.
Τώρα, αν με ρωτήσετε με ποιο τρόπο εγώ γιορτάζω τα Χριστούγεννα, θα σας απαντούσα «όπως όλοι σας»….
Υ.Γ. 1 : Σκοπίμως δεν αναφέρθηκα στο γεγονός ότι τα Χριστούγεννα είναι στιγμές οικογενειακής γαλήνης και ευτυχίας…είναι ίσως το μόνο που έχει απομείνει από τα Χριστούγεννα (μαζί με τα αθώα βλέμματα των παιδιών που τραγουδούν τα κάλαντα)
Υ.Γ. 2 : Το Αιγαίο συνεχίζει και τα Χριστούγεννα να ξεβράζει πτώματα παιδιών…
Υ.Γ. 3 : Μια νύξη για το αληθινό πνεύμα των Χριστουγέννων μπορούμε να ανιχνεύσουμε στην υμνωδία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας :
| ᾨδὴ α” |
| Χριστὸς γεννᾶται· δοξάσατε. Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν· ἀπαντήσατε. Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε. ᾌσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ, καὶ ἐν εὐφροσύνῃ, ἀνυμνήσατε λαοί· ὅτι δεδόξασται. |
| ᾨδὴ ε” |
| Θεὸς ὢν εἰρήνης, Πατὴρ οἰκτιρμῶν, τῆς μεγάλης Βουλῆς σου τὸν Ἄγγελον, εἰρήνην παρεχόμενον ἀπέστειλας ἡμῖν· ὅθεν θεογνωσίας πρὸς φῶς ὁδηγηθέντες, ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες, δοξολογοῦμέν σε, Φιλάνθρωπε. |
Κωνσταντίνος Μπατσιόλας
Ιστορικός -Εθνολόγος, Θεολόγος
