Στις μέρες μας η ειδική αγωγή αποτελεί κεντρικό θέμα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα . Ακούγονται πολλά και εννοούνται ακόμα περισσότερα. Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να υπάρχουν κατάλληλα πλαίσια για την εκπαίδευση και υποστήριξη των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, είτε στο πλαίσιο της γενικής αγωγής, είτε στις υπάρχουσες μονάδες ειδικής αγωγής. Στόχος και προτεραιότητα είναι να εξασφαλίσουμε την μείωση του αποκλεισμού και της περιθωριοποίησης αυτών των μαθητών. Η Ειδική Αγωγή αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος, αφού δεν το αντικαθιστά, αλλά το συμπληρώνει, το υποστηρίζει και το ενισχύει.
Τι είναι όμως αυτή η ειδική αγωγή για την οποία ακούγονται τόσα πράματα?
Η Ειδική Αγωγή ορίζεται ώς «το σύνολο των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η πολιτεία δεσμεύεται να κατοχυρώνει και να αναβαθμίζει διαρκώς τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ώς αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας και να μεριμνά για την παροχή δωρεάν δημόσιας ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στους αναπήρους όλων των ηλικιών και για όλα τα στάδια και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες» (άρθρο 1, Νόμος 3699/2008).
Με πιο απλά λόγια η ειδική αγωγή έχει να κάνει με οποιαδήποτε μορφή βοήθειας, που ανταποκρίνεται στο ρυθμό μάθησης και στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού. Είναι η βοήθεια που προσφέρεται στο παιδί, εξειδικευμένα και ποιοτικά διαφορετικό από αυτό που προσφέρεται στο σχολείο.
Σε ποιους τομείς αναφέρεται η ειδική αγωγη?
Η ειδική αγωγή εμπεριέχει πολλές κατηγορίες περιπτώσεων/ δυσκολιών/ αναπηρίας στις οποίες αναφέρεται. Γι’ αυτό και χρειάζονται πολλές ειδικότητες θεραπευτών/ εκπαιδευτών , που λειτουργούν ως άμεση και αναγκαία βοήθεια.
Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι:
- Για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης.
- Εμφανίζουν σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ανήκουν στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
- Έχουν μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κατόπιν εισήγησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ανατίθεται η ανάπτυξη προτύπων αξιολόγησης και ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους μαθητές αυτούς σε Σχολές ή Τμήματα Α.Ε.Ι. που, κατόπιν πρόσκλησης που τους απευθύνει το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Στους μαθητές αυτούς δεν έχουν εφαρμογή οι λοιπές διατάξεις του νόμου 3699/2008.
Ορισμένες από αυτές τις κατηγορίες παραθέτονται επιγραμματικά:
- Διαταραχές της ομιλίας
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Νοητική Υστέρηση & σύνδρομα
- Σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές
- Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή (Αυτισμός)
- Ορθοπεδικές βλάβες
- Σοβαρή απώλεια ακοής/ Κώφωση.
- Ελλιπής όραση / Τύφλωση.
- Κώφωση-Τύφλωση.
- Διάφορα οργανικά νοσήματα, χρόνιες παθήσεις και άλλες αναπηρίες.
- Πολλαπλές μειονεξίες
- Τραυματισμοί εγκεφάλου
Πού παρέχεται η ειδική αγωγή?
Σύμφωνα με το κράτος, σας παραθέτω την παροχή ειδικής αγωγής σε σχολικό επίπεδο:
Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση παρέχεται σε:
1. Δημόσιο Σχολείο – Συνηθισμένη τάξη
Παιδιά με ειδικές ανάγκες για τα οποία προσδιορίστηκε ειδική αγωγή και εκπαίδευση δικαιούνται δωρεάν φοίτηση σε δημόσιο σχολείο για την παροχή της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, σε τάξη συνηθισμένου σχολείου εφοδιασμένου με τις κατάλληλες υποδομές, σύμφωνα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Υπουργείου, προσαρμοσμένο στις ειδικές ανάγκες των παιδιών και στο εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσής τους.
Σε περίπτωση που η ειδική αγωγή και εκπαίδευση παρέχεται, πλήρως ή εν μέρει, σε τάξη συνηθισμένου σχολείου, καθορίζονται από την Επαρχιακή Επιτροπή το δημόσιο σχολείο και η τάξη, ο αριθμός των παιδιών της τάξης στην οποία φοιτούν παιδιά με ειδικές ανάγκες (που μπορεί να μειωθεί ανάλογα με τον βαθμό σοβαρότητας του προβλήματος των παιδιών που εντάσσονται σε αυτή), οι εξαιρέσεις, απαλλαγές, τροποποιήσεις ή προσαρμογές στο αναλυτικό πρόγραμμα, το είδος της στήριξης που θα παρασχεθεί στο παιδί, οι αναγκαίες οικοδομικές και περιβαλλοντικές αλλαγές στο σχολείο, οι διδακτικές περίοδοι των εκπαιδευτικών λειτουργών που έχουν την ευθύνη της τάξης στην οποία φοιτά το παιδί και ο συνδετικός λειτουργός που θα έχει την άμεση ευθύνη για το παιδί.
Αν, για λόγους που εξειδικεύονται, δεν είναι δυνατή η φοίτηση σε σχολείο της περιοχής στην οποία διαμένει το παιδί, η Επαρχιακή Επιτροπή μεριμνά για τη δωρεάν μεταφορά του προς και από το σχολείο αυτό.
2. Δημόσιο Σχολείο – Ειδική Μονάδα
Η φοίτηση παιδιού με ειδικές ανάγκες για το οποίο προσδιορίστηκε ειδική αγωγή και εκπαίδευση, μπορεί να γίνει σε ειδική μονάδα που λειτουργεί σε συνηθισμένο σχολείο.
Οι Ειδικές Μονάδες είναι εντεταγμένες και ενσωματωμένες σε συνηθισμένα σχολεία και λειτουργούν σε χώρους άνετους και προσπελάσιμους από τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Ο διευθυντής του συνηθισμένου σχολείου στο οποίο στεγάζεται η ειδική μονάδα έχει την ευθύνη για τη λειτουργία της.
Τα παιδιά της Ειδικής Μονάδας εγγράφονται κανονικά στο μητρώο του σχολείου και στο μαθητολόγιο της ανάλογης, κατά το δυνατό, με την ηλικία τους τάξης.
Ο συνολικός αριθμός των παιδιών σε κάθε ειδική μονάδα καθορίζεται με βάση την ηλικία, τις ειδικές ανάγκες, τις ιδιαιτερότητες και την εύρυθμη λειτουργία της ειδικής μονάδας. Αρμόδια για να αποφασίσει τον συνολικό αριθμό των μαθητών στην ειδική μονάδα είναι η Επαρχιακή Επιτροπή, αφού ακούσει τις απόψεις του διευθυντή του σχολείου, του συνδετικού λειτουργού, του οικείου επιθεωρητή Ειδικής Εκπαίδευσης και του δασκάλου της μονάδας.
3. Σχολείο Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης
Σχολείο Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης είναι δημόσιο σχολείο που ιδρύεται και λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου για παροχή ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης σε παιδιά με ειδικές ανάγκες. Τα σχολεία αυτά στελεχώνονται με το αναγκαίο διδακτικό και άλλο επιστημονικό (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, γιατροί, φυσιοθεραπευτές και άλλοι) υποστηρικτικό και βοηθητικό προσωπικό και εφοδιάζονται με σύγχρονα μέσα που είναι απαραίτητα για την εκπλήρωση της αποστολής τους.
Τα παιδιά που φοιτούν σε σχολεία ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης εντάσσονται σε ομάδες, που συγκροτούνται λαμβανομένων υπόψη της ηλικίας και των ιδιαιτεροτήτων κάθε παιδιού, καθώς και της πολυθεματικά αξιολογημένης ειδικής αγωγής που προσδιορίζεται για αυτά. Ο αριθμός των μαθητών στις ομάδες καθορίζεται, με βάση τις αξιολογημένες ανάγκες κάθε παιδιού, από ομάδα που αποτελείται από έναν επιθεωρητή Ειδικής Εκπαίδευσης, έναν εκπαιδευτικό ψυχολόγο, έναν εκπαιδευτικό Ειδικής Εκπαίδευσης, όλοι από τον δημόσιο τομέα, και τον διευθυντή του σχολείου.
Η εκπαιδευτική πολιτική των σχολείων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης περιλαμβάνει σύστημα συνεχούς επαφής των σχολείων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης με τα συνηθισμένα σχολεία της περιοχής τους και διοργάνωσης κοινών δραστηριοτήτων, ανάλογα με την περίπτωση.
4. Παροχή Υπηρεσιών σε Άλλους Χώρους
Στα παιδιά με ειδικές ανάγκες της Δημοτικής και της Μέσης Εκπαίδευσης που για λόγους υγείας δεν μπορούν, για μακρύ χρονικό διάστημα, να παρακολουθήσουν το συνηθισμένο πρόγραμμα μαθημάτων στο σχολείο, δυνατό να εξασφαλίζεται εκπαίδευση κατ’ οίκον ή σε νοσηλευτήρια. Η παρακολούθηση μαθημάτων εκτός του σχολείου θεωρείται μέρος του κανονικού προγράμματος μαθημάτων στη συνηθισμένη τάξη.
Ποιοι είναι οι εξειδικευμένοι θεραπευτές και παιδαγωγοί της ειδικής αγωγής?
Οι ειδικοί θεραπευτές που θα χρειαστεί ένα παιδί είναι ανάλογα με τις δυσκολίες του:
– Ειδικός παιδαγωγός, για δυσκολίες στην αντίληψη, επικοινωνία, φτωχό λεξιλόγιο, δυσκολία σε ασκήσεις προγραφής, δυσκολία στην εκμάθηση των χρωμάτων, των σχημάτων και γενικά σε ότι θεωρείται απαραίτητο για να ξεκινήσει το παιδί το νηπιαγωγείο.
– Λογοθεραπευτής, για δυσκολίες που σχετίζονται με την άρθρωση , οποιαδήποτε μορφή λόγου και γενικά με την επικοινωνία ενός ανθρώπου.
– Εργοθεραπευτής, για δυσκολίες που σχετίζονται γενικά με την κίνηση του, την αδρή και τη λεπτή κινητικότητα, τη συγκέντρωση , ακόμα και με την οριοθέτηση του.
Αν χρειάζεται, στο πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης συμμετέχει και εξειδικευμένος φυσιοθεραπευτής, παιδοψυχολόγος, παιδονευρολόγος και αναπτυξιολόγος.
Σωτήρια δε έχει αποδειχθεί η πρώιμη παρέμβαση στα άτομα με ειδικές δεξιότητες που χρήζουν ειδικής αγωγή, λόγω της έγκαιρης αντιμετώπισης και πρόληψης.
Στο σήμερα…
Η αναγκαιότητα της ειδικής αγωγής είναι στις μέρες μας μεγαλύτερη από ποτέ. Γονείς και εκπαιδευτικοί πιο ενημερωμένοι και υποψιασμένοι. Αποφασισμένοι να δημιουργήσουν έναν καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο για τα παιδιά τους. Χωρίς τις ταμπέλες και τις διακρίσεις που υπήρχαν κάποτε. Χωρίς να στερήσουν από οποιοδήποτε παιδί , με οποιαδήποτε δυσκολία , να έχει ίσες ευκαιρίες, καλύτερη ποιότητα ζωής και καλύτερη ποιότητα μάθησης/εκπαίδευσης.
Η αναγκαιότητα της ειδικής αγωγής στις μέρες μας είναι μεγαλύτερη από ποτέ γιατί δίνει ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά. ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. Αρκεί ποτέ να μην ξεχνάμε ότι κυριολεκτικά το μέλλον μας ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ!
Χριστίνα Γαβριήλ
πηγές:http://www.moec.gov.cy/eidiki_ekpaidefsi/eidiki_agogi_ekpaidefsi.html
