Ακούγοντας κανείς τον όρο λυρική ποίηση είναι πολύ φυσικό να σκεφτεί τη λύρα, αυτό το θαυμάσιο έγχορδο όργανο του οποίου η καταγωγή εντοπίζεται ήδη στα αρχαϊκά χρόνια. Ακόμα και οι Αλεξανδρινοί φιλόλογοι ,μάλιστα, αναφερόμενοι στην λυρική ποίηση τονίζουν πως πρόκειται για το ποιητικό εκείνο είδος που συνοδεύεται από τη μουσική λύρας.
Η μαγεία, ωστόσο της λυρικής ποίησης και το στοιχείο εκείνα που την διαφοροποιούν σε σχέση με άλλα ποιητικά είδη, όπως το έπος είναι η θεματολογία της καθώς και οι επιμέρους κατηγορίες από τις οποίες αποτελείται.
Ξεχωριστά μέρη του ποιητικού αυτού είδους αποτελούν, για παράδειγμα, η ελεγεία, ο ίαμβος και το μέλος. Η καθημερινή ζωή του ατόμου και ,ιδιαίτερα, τα βιώματά του, η φιλία, η αγάπη, η πολιτική, η θρησκεία, και η ηθική απασχολούν και εμπνέουν κάθε λυρικό ποιητή.
Λέγοντας δυο λόγια για το κάθε είδος χωριστά αξίζει να τονίσουμε ότι ο ίαμβος αποσκοπεί στα πειράγματα, τη λοιδωρία, την αισχρολογία και το γελοίο. Η βασική, ωστόσο, λειτουργία της ιαμβικής ποίησης είναι ο ψόγος και η στηλίτευση των ελαττωμάτων. Χαρακτηριστικοί ιαμβογράφοι της εποχής υπήρξαν ο Αρχίλοχος από την Πάρο, ο Σημωνίδης από τη Σάμο , ο Ιππώνακτας αλλά και ο Σόλωνας ο Αθηναίος.
Για την ελεγεία οι αρχαίοι θεωρούσαν πως ήταν αρχικά θρήνος νεκρικός. Για να αιτιολογήσουν, χαρακτηριστικά, την προέλευσή της χρησιμοποιούσαν τη φρυγική λέξη έλεγος. Ωστόσο τα έργα που διασώθηκαν στις μέρες μας αποδεικνύουν κάτι άλλο, ότι δηλαδή η ελεγειακή ποίηση αντλεί τα θέματά της από τον πόλεμο , την πολιτική αλλά και το συμπόσιο. Οι κορυφαίοι του είδους υπήρξαν ο Καλλίνος ο Εφέσιος, ο Τυρταίος από τη Σπάρτη, αλλά και ο Μίμνερμος από τη Σμύρνη.
Στη μελική ποίηση που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα θα συναντήσουμε μια ξεχωριστή καλλιτεχνική προσωπικότητα, τη Σαπφώ από τη Λέσβο.
Η Σαπφώ η οποία αναφέρεται συχνά και στη σημερινή εποχή έζησε εξόριστη μακριά από τον τόπο της για οκτώ περίπου χρόνια στη Σικελία. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα, δεν έμεινε αδρανής, αλλά δημιούργησε ένα θίασο για τη λατρεία της Αφροδίτης και των Μουσών.
Από το έργο της σώζονται περίπου διακόσια αποσπάσματα τα οποία έχουν ως βασικό τους θέμα τον έρωτα για τις κοπέλες του θιάσου. Το ερωτικό αυτό ύφος πολλών από τα ποιήματα της Σαπφούς ακολούθησαν ,μάλιστα, μεταγενέστεροι Έλληνες και Ρωμαίοι ποιητές, όπως ο Θεόκριτος, ο Λουκρήτιος, ο Κάτουλλος αλλά και ο Οράτιος.
Δίνοντας μια μικρή έστω γεύση από την ποικιλομορφία που χαρακτηρίζει τη λυρική ποίηση αλλά και μια από τις εκπροσώπους αυτού του είδους, τη Σαπφώ ελπίζουμε να ενδιαφερθούν και να την απολαύσουν και άλλοι εκτός από μας…!
Παναγιώτης Αργυρόπουλος
Πηγή: Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία, Heinz Guenther Nesselrath , τόμος Α΄, εκδόσεις Δημ. Παπαδήμα
