Πόσο συχνά λέμε τη φράση: «Έριξα τα μούτρα μου και ζήτησα βοήθεια»; Πόσες φορές κάνουμε στην άκρη φίλους και γνωστούς που προσφέρονται να μας βοηθήσουν, με τη βεβαιότητα πως είμαστε αρκετά καλοί και μόνοι μας ή αρκετά δυνατοί ή αρκετά έξυπνοι; Και άλλες πόσες φορές λέμε: «Ε ναι μπορώ και μόνη μου, χαζή είμαι;»…
Αν δεν ταυτιστήκατε με κανένα από τα παραπάνω, συγχαρητήρια, είστε η εξαίρεση στον κανόνα του αυτάρκη μέσου ενήλικα που έχει διαπαιδαγωγηθεί για να ξέρει και να μπορεί τα πάντα μόνος, χωρίς να χρειάζεται τη βοήθεια κανενός, καθώς το να ζητήσει βοήθεια αποτελεί ένδειξη ανικανότητας και ανεπάρκειας. Αν ταυτιστήκατε… τα νέα δεν είναι καλά. Και δε φταίτε εσείς, αλλά ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεκαετίες, για να μην πω αιώνες τώρα διαπλάθει τέτοιες προσωπικότητες και χαρακτήρες που θεωρούν το «μαζί» ταμπού και το «μόνος» παράσημο.
Αυτό λοιπόν που δε μάθαμε εμείς στο σχολείο, τουλάχιστον οι τριαντάρηδες και άνω, ήταν το πώς να δρούμε και να εργαζόμαστε ως ομάδα. Η παλαιότερη παιδαγωγική έθετε ως παντογνώστη, όπως έχουμε αναλύσει πολλάκις, το δάσκαλο, ενώ ο μαθητής παρακολουθούσε παθητικά και αναπαρήγαγε την ήδη έτοιμη γνώση που του παρεχόταν. Στη συνέχεια ο μαθητής εξασκούσε όσα μάθαινε και τέλος εξεταζόταν πάνω σε εκείνες τις γνώσεις μέσω διαγωνισμάτων στα οποία, για να κριθεί αν θα πετύχαινε στη ζωή του, έπρεπε τουλάχιστον να διαπρέψει.
Η πραγματική ζωή όμως είναι πολύ διαφορετική και τότε κανείς δεν μας προετοίμασε για το πόσα προβλήματα θα βρούμε μπροστά μας στην ενήλικη ζωή τα οποία για να λυθούν δεν αρκούν οι γνώσεις του σχολείου, αλλά απαιτείται η συνδρομή άλλων ατόμων. Και κάπου εδώ εμφανίζεται ο όρος «ομαδοσυνεργατική μέθοδος/παιδαγωγική». Η χρησιμότητά της έχει ήδη γίνει κατανοητή από τα παραπάνω, καθώς είναι η λύση στο πρόβλημα που παρουσίασα. Ας δούμε όμως και τη θεωρητική της προσέγγιση με μια ματιά.
Η ομαδοσυνεργατική παιδαγωγική, δηλαδή «η κατά ομάδες προετοιμασία και επεξεργασία του διδακτικού αντικειμένου», υποστηρίζεται από τρεις επιστημονικούς κλάδους. Παρακάτω θα αναφερθούμε σύντομα στο ποιοι είναι αυτοί και για ποιους λόγους θεωρούν την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία ως το κλειδί μιας επιτυχημένης εκπαίδευσης.
Αρχικά, το κίνημα της προοδευτικής εκπαίδευσης, με θεμελιωτή τον John Dewey, υιοθέτησε αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας καθώς προωθούσε την κοινωνικοποίηση του ατόμου, πράγμα που αποτελούσε ζητούμενο στην παιδαγωγική θεωρία και πράξη του Dewey.
Έπειτα, η κοινωνική ψυχολογία κρίνει απαραίτητη την ομαδοσυνεργατική παιδαγωγική ώστε να αμβλυνθούν οι αντιθέσεις και να αποτραπούν οι κοινωνικές προκαταλήψεις και η αμυντική-επιθετική συμπεριφορά απέναντι στο «Άλλο», το «Ξένο» και το «Διαφορετικό».
Τέλος, η γνωστική ψυχολογία είναι ένας ακόμα κλάδος που υποστηρίζει τη συγκεκριμένη μέθοδο, καθώς σύμφωνα και με τον Vygotsky, «η μάθηση επιτυγχάνεται ,έσα από την επικοινωνία του ατόμου με το κοινωνικό του περιβάλλον».
Εν κατακλείδι, θα λέγαμε πως η ομαδοσυνεργατική μέθοδος μπορεί να φαίνεται κάτι ασυνήθιστο ή πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα, όμως μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη στο μαθητή, τα οποία δεν περιορίζονται στο γνωστικό κομμάτι αλλά επεκτείνονται και στο κοινωνικό. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως μια παιδαγωγική προσανατολισμένη περισσότερο στο «εμείς» και όχι στο «εγώ», πλάθει προσωπικότητες κοινωνικές, δυναμικές και ευπροσάρμοστες στο καινούριο.
«Ο κάθε άνθρωπος που γνωρίζεις, ξέρει κάτι που εσύ αγνοείς». Ας κρατήσουμε αυτή τη φράση και ας θυμόμαστε λοιπόν πως ο καθένας μας, όσες γνώσεις κι αν έχει, πάντα μπορεί να επωφεληθεί από τη συνεργασία με άλλους για να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα σε κάθε του εγχείρημα. Κι αυτό είναι κάτι που όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο για την ανθρωπότητα.
Ειρήνη Μαρκιανού
Πηγές:
http://www.pi-schools.gr/download/publications/epitheorisi/teyxos6/i-panagakos.PDF
