Αιώνες τώρα ο άνθρωπος ακολουθεί τη μάζα. Άτολμος και μειονεκτικός αποφασίζει ότι αποφασίζουν οι πολλοί. Βαυκαλίζεται πως ο ίδιος αποφασίζει την κατεύθυνσή του αλλά δεν είναι αλήθεια. Ξεγελάει έντεχνα τον εαυτό του ταυτιζόμενος με την άποψη των πολλών γιατί δεν εμπιστεύεται την εσωτερική του φωνή. Συχνά δεν στέκεται να την ακούσει. Δεν σιωπά για να ακουστεί ενώ υπάρχουν οι ενδείξεις της. Μέσα στη λαίλαπα της στυγνής του πραγματικότητας άλλοτε δεν διερευνά για να πάρει τις αποφάσεις του και άλλοτε ίσα που επιτρέπει να του περνά απ’ το μυαλό μια άλλη εκδοχή από την πεπατημένη και σπεύδει να την τοποθετήσει στα αζήτητα αμφισβητώντας την μιας και δεν συνάδει με τους πολλούς.
Ποιος είναι αυτός που θα τολμήσει; Πού να τη βρει τη δύναμη να εφαρμόσει την φρέσκια και αδιαμόρφωτη τις περισσότερες φορές ιδέα χωρίς τη στήριξη των πολλών; Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με τους γονείς. Ενώ έχουμε στα χέρια μας τη διαμόρφωση της νέας γενιάς, ενώ χρειάζεται να δρούμε ως Μέντορες και Προπονητές της νέας ύπαρξης που μας εμπιστεύθηκε ο Δημιουργός για να την ενηλικιώσουμε και να την παραδώσουμε φρέσκια και έτοιμη στην κοινωνία, ολιγωρούμε ακολουθώντας τους πολλούς. Και εκείνοι που τολμούν να εναντιωθούν είναι οι γραφικοί και οι περίεργοι.
Αιώνες τώρα αυτοί που τολμούν να διαφοροποιηθούν από τη μάζα δέχονται τα πυρά των πολλών. Πώς τόλμησαν; Άλλοι ζηλεύοντας που δεν είναι εκείνοι στο προσκήνιο της τόλμης και άλλοι φοβούμενοι το νέο, τάσσονται εναντίων των νεωτεριστών και ο πόλεμος καλά κρατεί.
Αυτές οι καταστάσεις γίνονται πολύ εμφανείς στις μικρότερες κοινωνίες στις μικρότερες ομάδες ανθρώπων. Είτε λοιπόν έχουμε μια μικρή επαρχιακή πόλη ή μια συνάθροιση όμοιων σε ένα Σύλλογο Γονέων για παράδειγμα, ακόμη και σε μια παρέα φίλων, συνεργατών, συναδέλφων και ακόμη πιο έντονα μέσα σε μια οικογένεια, μόλις κάποιος εμφανίσει μια διαφορετική θέση από τους πολλούς, πρώτα αμφισβητείται, μετά λοιδορείται και αμέσως μετά τιμωρείται και περιθωριοποιείται. Με άλλα λόγια για να είμαστε και σύγχρονοι χρησιμοποιώντας έναν όρο που είναι της μόδας υφίσταται bullying.
Όλοι το γνωρίζουμε το φαινόμενο είτε το έχουμε ζήσει στο πετσί μας από τη θέση εκείνου που υφίσταται τον πόλεμο, είτε παρατηρώντας εκείνους που λειτουργούν από τη μία ή την άλλη πλευρά, είτε ακόμη λειτουργώντας ως τοποτηρητές του κατεστημένου. Δεν είναι ζητούμενο να συνεχίσουμε την περιγραφή γιατί μας είναι απολύτως γνωστή, επαναλαμβανόμενη και πικρή. Στόχος του κειμένου αυτού είναι να δώσει προτάσεις για τη λύση του.
Αναζητώντας την αιτία έρχεται κάποιος αυτόματα αντιμέτωπος με τον φόβο. Φοβάται λοιπόν για παράδειγμα ο γονιός που θα σταματήσει να ελέγχει το παιδί του στο διάβασμα. Φοβάται γιατί τον έχουν πείσει οι πολλοί που το κάνουν πως αυτό είναι το αναμενόμενο. Ο φόβος προκύπτει στον άνθρωπο από την πεποίθηση που έχει εδραιωμένη πως θα υπάρξει κάποια έλλειψη. Σκέφτεται δηλαδή πως μη ελέγχοντας το παιδί του θα πάει αδιάβαστο, θα αποκτήσει κενά, ο δάσκαλος θα αμφισβητήσει την καταλληλόλητά του ως γονιού, και ότι άλλο η κοινωνία του επέβαλε να εγγράψει ως πεποίθηση. Με τη σκέψη και μόνο πως θα του λείψει το ποθούμενο, πυροδοτείται ο φόβος.
Κάθε νεωτεριστής, κάθε τολμηρός καβαλάρης, κάθε αγέρωχος χορευτής που σέρνει το χορό έχει μόνο να επιδείξει την τόλμη του. Κάποιες φορές η τόλμη αυτή είναι ικανή να παρασύρει και άλλους, κάποιες φορές η κίνηση σταματά, είτε γιατί δεν ήταν η ώρα, είτε γιατί δεν υποστηρίχτηκε αρκετά. Κάθε νέα συνθήκη έχει να ακολουθήσει την πορεία της και είτε να εδραιωθεί και να αποτελέσει πλέον μια νέα αρχή, είτε να εμφυτευτεί, να γεννηθεί, να αναπτυχθεί, να της αντισταθεί ο περίγυρος και να αποσυντεθεί. Η αντίσταση είναι φάση της εξέλιξης. Δεν μπορεί κανείς να την αποφύγει. Το θέμα είναι αν ο νεωτεριστής θα μείνει να την παλέψει ή θα φύγει. Σε τέτοιες φάσεις της πορείας πολλών ιδεών, είτε γιατί η αντίσταση υπήρξε μεγάλη, είτε γιατί η τόλμη του νεωτεριστή δεν ήταν αρκετή, χάθηκαν σπουδαίες ιδέες και εξαφανίστηκαν έως και παραιτήθηκαν σπουδαία μυαλά από την πορεία της εξέλιξης. Πολεμήθηκαν και συμβολικά σταυρώθηκαν.
Εύλογα γεννιέται το ερώτημα. Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να βοηθήσουμε στην εδραίωση νέων ιδεών. Κατ’ αρχήν να μην τις πολεμάμε. Αλλά το κύριο και το ουσιαστικό είναι να αναπτύξουμε εκείνη την συνθήκη μέσα μας που θα μας κάνει ικανούς κυματοθραύστες της λαίλαπας του κατεστημένου. Αυτό γίνεται μόνο με την συνεχή αναζήτηση στοιχείων μέσα μας που μας κάνουν να εδραιώνουμε την αυτοεκτίμησή μας. Μόνον τότε η αυτοπεποίθηση ως απόρροια της αυτοεκτίμησής μας θα μας δίνει τη δύναμη να αντιδράσουμε υγιώς στον πόλεμο που κάνει το κατεστημένο σε ότι καινούργιο, σε ότι νεωτεριστικό. Δεν είναι εύκολο και τις πιο πολλές φορές το κατεστημένο έχοντας βήμα και δύναμη επηρεάζει τη μάζα η οποία μη έχοντας άποψη εύκολα παίρνει δύναμη από τον δυνατό και ενισχύοντάς τον αντιπαρατίθεται στον νεωτεριστή που ως αδύναμος (ακόμη) χάνει τα όπλα του. Δεν θα πάψουν να υπάρχουν οι δυνατοί. Δεν είναι το θέμα μας εκεί, το θέμα μας είναι να πάψουν οι αδύναμοι να τους δυναμώνουν επειδή δεν τολμούν να τους εναντιωθούν. Αυτό γίνεται μόνο με την αυτογνωσία. Αν γνωρίζω το στόχο της συμπεριφοράς μου μόνο μπορώ και να την αλλάξω. Αν μένω στο γνωστό, αν δεν αμφισβητώ, αν δεν σκέφτομαι, αν δεν προβληματίζομαι πώς θα πάρω θέση; Για να το κάνω αυτό χρειάζεται να με εμπιστευτώ. Για να με εμπιστευτώ χρειάζεται πρώτα να νοιώσω την αξία μου. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει η εκπαίδευση. Μπορεί μόνο να το κάνει ο αφυπνισμένος γονιός. Μόνον αυτός θα εμφυσήσει καταρχήν και θα ενισχύσει σε δεύτερο στάδιο το νέο άνθρωπο, το παιδί να πάρει θέση για τον εαυτό του. Να αναλάβει την ευθύνη του. Να πάψει να νοιάζεται για τη γνώμη του άλλου αλλά να ασχοληθεί με τη δική του.
Έχουμε ακόμη περιπτώσεις και αυτές είναι οι πιο επικίνδυνες όπου ο δυνατός δημιουργεί την αυλή του και για να νοιώσει δυνατότερος αλλά και για να εξυπηρετεί τις συμφεροντολογικές τις περισσότερες φορές εκφάνσεις της δύναμής του χρησιμοποιώντας τους αυλικούς του για ίδιον όφελος. Από τη μεριά του το μέλος των οργανώσεων αυτών μη έχοντας το σθένος να έχει προσωπική άποψη παίρνει δύναμη από τον δυνατό που υπηρετεί και τις πιο πολλές φορές είναι αυτός μπροστάρης στον πόλεμο κατά του νέου. Έχετε δει όλες αυτές τις μαινόμενες μαυροφορεμένες θρησκόληπτες κυρίες που στηλιτεύουν και διαπομπεύουν έναν ομοφυλόφιλο; Αυτές παίρνουν δύναμη ίσως από κάποιον με εξουσία πλανεμένο ιερέα που θεωρεί τον ομοφυλόφιλο επικίνδυνο και τις έχει πείσει γι’ αυτό. Έχετε ίσως ακούσει ή συναντήσει έναν φωτισμένο δάσκαλο που μπορεί να χάνει τη θέση του γιατί κάποιοι άλλοι ομογενοποιημένοι με το σύστημα δεν επιθυμούν το αυτονόητο που είναι για τον νεωτεριστή δάσκαλο η παροχή φροντίδας και αγάπης έξω από τα δεδομένα της ύλης με γνώσεις που οδηγούν σε αφύπνιση της συνείδησης; Ή μήπως έχετε συναντήσει σε εργασιακούς χώρους κυρίως του Δημοσίου όλους αυτούς που στηλιτεύουν τον ευγενώς προσφερόμενο υπάλληλο θεωρώντας ότι χαλάει την πιάτσα; Ή ακόμη χειρότερα έχετε ακούσει για όλους εκείνους τους εμπνευσμένους ερευνητές που χάνονται εν μια νυκτί γιατί τόλμησαν να εναντιωθούν με το θέμα των εμβολίων ή της χημειοθεραπείας; Συνήθως όταν μιλάς γι’ αυτά σε χαρακτηρίζουν «ψεκασμένο» διακωμωδώντας και διαπομπεύοντας τις θέσεις και τα επιχειρήματα που δεν λένε τίποτε άλλο από το αυτονόητο. Αν δεν τολμούσαμε να λειτουργήσουμε με στόχο την έλευση της νέας ιδέας, της νέας πιθανής εκδοχής ακόμη θα πιστεύαμε ότι η γη είναι επίπεδη.
Ας αφήσουμε λοιπόν τους τολμηρούς να τολμούν και ας συνδράμουμε την τόλμη τους βασιζόμενοι στην εσωτερική μας διάκριση και σοφία απλά με το να μην τους πολεμάμε. Είναι αρκετό. Είναι ωφέλιμο. Μέχρι να τολμήσουμε να συμπορευτούμε με το φρέσκο αέρα του νέου ας ανοίξουμε τα παράθυρα της σκέψης μας να μπει λίγος αέρας γιατί και στραβός είν’ ο γιαλός μα κυρίως στραβά τον αρμενίζουμε.
Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος
www.allazo.gr – www.elpidohori.gr
