Γράφει ο Ηλίας Καλπάκας,
Πριν λίγες ημέρες έβλεπα στην τηλεόραση μια αγαπημένη μου ελληνική ταινία, που άφησε το στίγμα της στον ελληνικό κινηματογράφο. Όσες φορές κι αν τη δω γελάω, αλλά έχω και μια έντονη χορευτική διάθεση! Ήταν η ταινία «Η θεία από το Σικάγο» του 1957, με σκηνοθέτη τον Αλέκο Σακελλάριο και πρωταγωνιστές τους Ορέστη Μακρή και Γεωργία Βασιλειάδου.
Σε μια σκηνή της ταινίας, ο χορός μεταξύ του υποψήφιου γαμπρού (Θεόδωρου Δημήτριεφ) και της κόρης (Γκέλυ Μαυροπούλου) του Στρατηγού (Ορέστη Μακρή) να παροτρύνονται από τη Θεία από το Σικάγο (Γεωργία Βασιλειάδου) να χορέψουν το διάσημο «Ροκ εντ Ρολ» άφησε εποχή!
Το 1957 είναι η εποχή που το Αμερικανόφερτο Ροκ εντ Ρολ άρχίζει να “εισβάλει” και να ξεσηκώνει την ελληνική νεολαία. Έτσι ο ελληνικός κινηματογράφος ήταν “υποχρεωμένος”, να στηρίξει αυτήν την “εισβολή”. Ήταν από τις ελληνικές ταινίες (σ.σ. Η Θεία από το Σικάγο), που το κοινό είδε για πρώτη φορά να χορεύουν, με ένα ανεπανάληπτο Ροκ εντ Ρολ το ρυθμό της εποχής.
Ωστόσο, το 1956 είναι η χρονιά. Και το Ζάππειο είναι ο τόπος, όπου η νεολαία γνώρισε και χόρεψε για πρώτη φορά το χορό Ροκ εντ Ρολ στην Ελλάδα. Η αφορμή δόθηκε από την ορχήστρα του Αμερικάνικου Στόλου, που έδινε εκεί δωρεάν συναυλίες. Στην αρχή τα κυριακάτικα πρωινά και αργότερα και τις καθημερινές τα απoγεύματα.
Ένα χρόνο πριν στις ΗΠΑ είχε ξεκινήσει αυτός ο πυρετός της νεολαίας, με την ταινία «Η ζούγκλα του μαυροπίνακα», σε σκηνοθεσία του Ρίτσαρντ Μπρουκς με τους: Γκλεν Φορντ , Σίντνεϊ Πουατιέ και Βικ Μόρροου . Ήταν η ταινία, που στους
τίτλους αρχής της είχε ξεκινήσει την “επανάσταση” του Ροκ εντ Ρολ, τόσο μουσικά αλλά και χορευτικά. Aκούστηκε η μεγάλη επιτυχία της εποχής «Rock around the clock» του Bill Halley & the Comets. Ένα τραγούδι που είχε ηχογραφηθεί τον Απρίλιο του 1954. Έτσι αυτό το ολιγόλεπτο τραγούδι εκεί στους τίτλους της ταινίας, ήταν αρκετό να “ξεσηκώσει” τη νεολαία της Αμερικής μέσα από τη μουσική αλλά και το χορό, στη μεγαλύτερη επανάσταση της δεκαετίας του ’50,το Ροκ εντ Ρολ.
Ήταν αυτή η μουσική αλλά και ο χορός που προκάλεσαν φρενίτιδα υστερίας όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σε όλον τον κόσμο από τα μέσα της δεκαετίας του ’50. Χαρακτηρίστηκαν επικίνδυνα για τη δημόσια τάξη, όλου του κόσμου, αφού οι νεαροί χορευτές μέσα στο ξέφρενο ρυθμό της μουσικής και τα βήματα του χορού εκτρέπονται στην αταξία και την ανηθικότητα. Το Ροκ εντ Ρολ στην ολότητά του (μουσική και χορός) συνταράσσει την παγκόσμια κοινότητα καθώς οι έφηβοι επαναστατούν στα χρηστά ήθη και κατεστημένα έθιμα της εποχής των γονιών τους και ότι αυτά πρεσβεύουν. Σοκαρισμένη από τον ήχο και το στυλ του χορού, η εκκλησία δαιμονοποιεί τη νέα μόδα. Και ακολουθεί η πολιτεία, που καταφέρνει κι απαγορεύει τη μετάδοση της μουσικής στα αμερικάνικα ραδιόφωνα.
Πίσω στην Ελλάδα, η ορχήστρα έπαιζε αριστοτεχνικά τζαζ και rock’n’roll στον ανοικτό χώρο του Ζαππείου. Πολύ γρήγορα, το νέο διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, και το Ζάππειο μετατράπηκε στο μεγαλύτερο υπαίθριο χορευτικό κέντρο της Αθήνας! Αμερικανοί ναύτες χόρευαν το Ροκ εντ Ρολ στο Ζάππειο. O χώρος μπροστά στο μέγαρο γέμιζε από ανθρώπους κάθε ηλικίας. Οι Έλληνες νεαροί, δίσταζαν να χορέψουν και οι πρωταγωνιστές ήτανε οι Αμερικανοί ναύτες. Οι οποίοι σαν δάσκαλοι χορού, έπιαναν τις Ελληνίδες από το χέρι για να τους δείξουν τις χορευτικές φιγούρες.
Ένας από τους τακτικούς θαμώνες του Ζαππείου, εκείνης της εποχής, κατέθεσε την εξής μαρτυρία… «Το καλοκαίρι του 1955 είχαμε πάει μια παρέα, κορίτσια και αγόρια, όταν μάθαμε από άλλους ότι οι Αμερικάνοι έπαιζαν μουσική στο Ζάππειο». Είχαν συνειδητοποιήσει ότι έπαιζε η ορχήστρα Ροκ εντ Ρολ; «Όχι φυσικά αφού δεν είχαμε ακούσει ποτέ Ροκ εντ Ρολ!» όπως ανέφερε ο ίδιος. Και εκείνες τις βραδιές χορεύανε πάρα πολύ. Αυτό που άκουγαν, το χορεύανε στην αρχή σαν σουίνγκ. Ξέραν σουίνγκ και μπούγκι και ο ρυθμός αυτός ταίριαζε. Πότε ‘αρχισαν να συνειδητοποιούν ότι αυτή η μουσική δεν είναι σουίνγκ αλλά rock’n’roll; «Αργότερα, όταν ήρθαν και οι δίσκοι και μάθαμε από τον αμερικάνικο Σταθμό τα πάντα. Σίγουρα, μετά το 1956 ξέραμε πια καλά ότι ήμασταν ροκενρολίστες» αναφέρει ένας άλλος Έλληνας νέος της εποχής, σε σχόλιο του σε περιοδικό ποικίλης ύλης.
Οι ίδιοι οι Αμερικάνοι, συνειδητοποιούν το rock’n’roll μετά το 1956. Έτσι το 1955 (ένα χρόνο πριν δηλαδή), ακόμη και το «Rock around the Clock», που ίσως έπαιξαν οι ναύτες στο Ζάππειο, θα θεωρήθηκε σουίνγκ ή μπούγκι, που ήδη χόρευε η νεολαία και δεν θα δημιούργησε την έκπληξη του καινούργιου.
Όλη η δισκογραφία της εποχής εκείνης, χρωματίζει την νεανική κουλτούρα. Elvis Presley, Fats Domino, Little Ritchard, Chuck Berry, Jerry Lee Lewis, Eddie Cochran, Carl Perkins, Buddy Holly, Ritchie Valens… Και η έκρηξη του Ροκ εντ Ρολ μεταμορφώνει όλο τον κόσμο. Ο χορός του Ροκ εντ Ρολ είναι ένα δυνατό beat 6 χρόνων (6 count beat) και ξεσηκωτικές μουσικές με προέλευση το Rhythm ‘n’ Blues, Country, Rockabilly. Τα βήματά του μας οδηγούν σε ένα ξέφρενο χορό και τρελές φιγούρες, γεμάτο ενέργεια, ταχύτητα και upbeat διάθεση! Είναι ένας αυτοσχεδιαστικός χορός με βασικό βήμα, που ανήκει στην εξέλιξη της οικογένειας του Swing. Όπως το Lindy Hop, είναι social χορός, αλλά και διαγωνιστικός. Βασίζεται σ’ αυτο που λέμε leading και following των δύο παρτενέρ αντίστοιχα, αλλά και τη μουσικότητα.
Φεύγοντας από την εποχή του Σουίνγκ τα βασικά βήματα αντικαθιστούνται από τα tap-steps, ταιριάζοντας τα απόλυτα με το ρυθμό της μουσικής του Ροκ εντ Ρολ. Eξελικτικά τα Side-close-side triple steps αντικαταστάθηκαν από τα λεγόμενα hook-replace-side triples, με το δυνατό side step να δίνει έμφαση στο χτύπημα (backbeat). Τέλος, η εκτέλεση των κινήσεων του Σουίνγκ τη μια μετά την άλλη, όπως χορευόταν μέχρι τότε, αντικαταστάθηκε κυρίως από σχεδόν επιτόπιο χορό, ενώ οι παρτενέρ κρατιούνται με το ένα ή και τα δύο χέρια, με πολύ λίγες Σουίνγκ κινήσεις.
Στην Ελλάδα, η rock’n’roll κουλτούρα,όπως μας ήρθε από την Αμερική, θα διαρκέσει τρία περίπου χρόνια, και μετά θ’ αλλάξει και πάλι από τον ισχυρότερο επηρεασμό της βρετανικής εισβολής και των γαλλοϊταλικών προτύπων. Το 1958, είναι η χρονιά που θα κορυφωθεί η νέα διάθεση και το rock’ n’ roll θα κερδίσει και το φτωχότερο σπίτι, που θα βρει τον τρόπο να κάνει πάρτι, έστω και με δανεικό ραδιόφωνο.
Στα night clubs της εποχής κυριαρχεί το Juke box. Δίσκοι 45 στροφών δίνουν το ρυθμό της νέας εποχής. Tα καταστήματα δίσκων διέθεταν τους πρώτους δίσκους εισαγωγής και μάλιστα, τοιχοκολλούσαν ανακοινώσεις περί του «πότε θα έρθει ο καινούργιος του Presley» ώστε οι νεαροί πελάτες να ενημερώνονται και να σπεύδουν.
Αυτά τα 45αρια ήταν σαν αυτούς τους δίσκους που έβαζε η Γκέλυ Μαυροπούλου και ο Θεόδωρος Δημήτριεφ στη «Θεία από το Σικάγο», σε ένα μικρό πικάπ και ξεκινούσαν ένα τρελό χορό. Παρόλο που πέρασε λίγος καιρός από τότε που είδα τη συγκεκριμένη ταινία, ακόμα ηχεί τόσο εκστατικά στα αυτιά μου η μουσική του Μωράκη από την ταινία. Και έρχονται αυτόματα στο μυαλό μου και οι φιγούρες των δύο ηθοποιών να λικνίζονται ξέφρενα στους ήχους και στα βήματα του περίφημου Ροκ εντ Ρολ.
….Και στο βάθος η Γεωργία Βασιλειάδου να χτυπά ρυθμικά τα χέρια της στη μουσική, αναφωνώντας «Ναι!! Ροκ, Ροκ, Ροκ!!»
Με πληροφορίες από: epirus.gr, ithaque.gr, mixanitouxronou.gr, socialdance.stanford.edu, «Η Ελλάδα χορεύει Ροκ εντ ρολ»//youtube.
