Ο παππούς και η γιαγιά γνωρίστηκαν πριν από 74 χρόνια και είναι ακόμα μαζί. Στην ερώτηση μου, αν όταν την γνώρισε ένιωσε ότι θα την παντρευτεί μου απάντησε, «Ε, αυτό είναι το αμάρτημα μου!».
Η γιαγιά, πιο περιγραφική στα λόγια της είπε: «Με έκανε να τον θέλω γιατί ήταν σοβαρός και τίμιος, και όταν χορεύαμε τανγκό με κρατούσε σε απόσταση και πάντα με υπερασπιζόταν. Πρώτα ήρθε η συμπάθεια γιατί με σεβάστηκε και μετά η αγάπη. Η αγάπη είναι κάτι που στεριώνει μέσα σου και δεν φεύγει, γιατί έχει χτιστεί με αγνά υλικά, τον σεβασμό και την κατανόηση».
«Την αγαπάω ακόμα» λέει ο παππούς. «Και γω τον αγαπάω» αποκρίνεται η γιαγιά. Εκείνος είναι 94 και εκείνη 93.
«Αν αύριο δεν ζούσατε, τι θα θέλατε να πείτε ο ένας στο άλλον;», τους ρώτησα. Κατευθείαν ο παππούς μου απαντά: «Ότι μια γυναίκα αγάπησα και δεν μπορώ να την ξεχάσω». Η γιαγιά κουνώντας καταφατικά το κεφάλι τον συμπληρώνει: «Καλά ότι τον αγαπάω το ξέρει. Ότι τον αγάπησα και τον αγαπώ και δεν λογάριασα τίποτα».
«Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο ζευγάρι που αντιμετωπίζει δυσκολίες, π.χ. οικονομικές, για να αντέξει στο πέρασμα του χρόνου;». «Να αποφασίζουν από κοινού» απαντά ο παππούς. «Υπομονή, αλληλοκατανόηση και σεβασμό» απαντάει η γιαγιά.
Η εικόνα αυτή των δύο αγαπημένων μου ανθρώπων στην τρίτη πια ηλικία της ζωής τους, μου είναι πολύ οικεία από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Είναι μια εικόνα που εμπεριέχει πολύ αγάπη και συντροφικότητα. Μια εικόνα που αποδεικνύει έμπρακτα, ότι αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν, μια αγάπη δηλαδή που να κρατάει για πάντα, υπάρχει!
Είναι δύσκολο, μάλλον όχι τόσο συνηθισμένο, αλλά είναι εφικτό, συμβαίνει. Όταν πια το δέρμα έχει γεράσει και έχει κάνει ρυτίδες, όταν δεν ακούς πια και τόσο καλά, όταν έχεις κουραστεί, τότε είναι που φαίνεται πραγματικά αν η σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων έχει βασιστεί πάνω στην αγάπη ή στον συμβιβασμό. Φαίνεται από τον τρόπο που μιλάς στον άλλον, από τον τρόπο που κάθεσαι δίπλα του στον καναπέ να δείτε μαζί τηλεόραση.
Φαίνεται και δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι ιδιαίτερο. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η σιωπηλή γλώσσα των συναισθημάτων» στις μακροχρόνιες σχέσεις, ένα άγγιγμα ή ένα κλέισιμο του ματιού μπορεί να σημαίνει πολλά και συχνά αντικαθιστά πολλά λεκτικά ή μη λεκτικά στοιχεία. Για αυτό και τα παλιά ζευγάρια σε σύγκριση με τις νέες σχέσεις δεν φαίνεται να εκδηλώνουν πολλές κινήσεις τρυφέροτητας, παρόλου που τα συναισθήματα που μοιράζονται είναι πολλές φορές, ιδιαίτερα ισχυρά.
ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΤΣΑΝΗ
Ε.Παπαδάκη-Μιχαηλίδη, «Η σιωπηλή γλώσσα των συναισθημάτων», Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα,
