Συνεχώς το αίσθημα της αλλαγής και της μεταβολής ξεδιπλώνονται με καλπάζουσα πορεία και ακόμη πιο έντονα στον αιώνα , που διανύουμε. Δεν είναι άλλος από τον 21ο αιώνα. Στον κόσμο του πολιτισμού και των τεχνών δεν γίνονται διακρίσεις. Λίγες μέρες πριν με την παγκόσμια ημέρα βιβλίου, σκέφτηκα πόσο ενδιαφέρον θα ήταν να μιλήσω για την λογοτεχνία και άλλων πολιτισμών. Δεν υποτιμώ σε καμία περίπτωση το τέραστιο έργο της νεοελληνικής μας λογοτεχνίας. Ωστόσο λόγω και του αντικειμένου σπουδών μου, που δεν είναι άλλο από την Κοινωνική Ανθρωπολογία, αναλογίστηκα και επέλεξα να μίλησω για την αφρικανική λογοτεχνία.
Μπορεί να ακούγεται υβριδικό και πολύ επαναστατικό. Ωστόσο μην βιάζεστε να βγάλετε συμπέρασμα.
Θα γίνω πιο συγκεκριμένη, αναφέροντας αρχικά ένα ιδιαίτερο παράδειγμα της Dirie Waris. Το έργο της με τίτλο «Το λουλούδι της ερήμου», προβάλλει στοιχεία από τον πόνο της περιτομής. Διακρίνεται η ανάγκη για απαλλαγή από το βαρβαρικό τελετουργικό, που αναγκάζονται να υποστούν. Μιλάμε για μια ιστορία,που διασχίζει ηπείρους και εκτείνεται σε κόσμους ανθρώπινης εμπειρίας και ανθρώπινου πόνου.
Άλλο ένα παράδειγμα ο Mohamed Mrabet, εκπρόσωπος της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής και αφηγητής της φυλής Ait Ouriaghel. Μοναδικό θεωρείται το έργο του σε παγκόσμια εμβέλεια. Τα έργα του βασίζονται, όπως και γενικά σε προφορικές και αλληγορικού χαρακτήρα ιστορίες από διάφορες φυλές. Με την άφιξή του στην Αμερική επισήμανε μια μοναδική φράση: «Η ελευθερία μου έγινε υποδούλωση» Κατά την γνώμη μου ένα από τα μοναδικά του έργα μπορούν να θεωρηθούν το “Chocolate Creams and Dollars”. Τι θέμα διαπραγματεύται,όμως θα αναρωτηθείτε; Εστιάζει στην αποικιοκρατική πραγματικοτήτα μέσα από την συνεργασία τριών διαφορετικών ανθρώπων. Την αφήγηση του Mrabet, η μετάφραση του Bowles και αποτύπωση της τέχνης μέσω της φωτογραφίας από τον Taaffe. Θεωρείται επίσης ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, που ασχολείται με διαπολιτισμικές αντιλήψεις σε σχέση με το φύλο, το εξωτικό στοιχείο, τις αποκλίσεις στην εξουσία καθώς και το σεξ, μέσα από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Θα κλείσω με μια μοναδική προσωπικότητα τον Akinwande Wole Soyinka, με καταγωγή από την Νιγηρία. Είναι δημιουργός, ποιητής, μυθιστοριογράφος,δοκιμιογράφος, καθηγητής πανεπιστημίου,φιλόσοφος και κριτικός. Μόλις το 1986, του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Το στυλ των προφορικών παραδόσεων από στόμα σε στόμα, φυσικά και τον επηρέασε. Φημίζεται για την σάτιρα και σαφώς την τραγικότητα, που προσδίδει σε όσους ελλοχεύουν την ανθρώπινη πρόοδο.
Ευρέως γνωστός είναι κυρίως στην Δυτική Αφρική. Παράλληλα έχει πετύχει να «παντρέψει» διάφορα στοιχεία της δυτικής λογοτεχνίας με τη βαθιά λαϊκή παράδοση καθώς της Αφρικής. Ο συμβολισμός, ως κίνημα και ταυτόχρονα οι αναδρομές στο παρελθόν χαρακτηρίζουν τα έργα του.
Έτσι ένα αγαπήμενο μου ποιήμα του το οποίο το συνδύασα με την “Ιθάκη” του Κ.Π Καβάφη, είναι το «Ταξίδι».
Ποτέ δε νιώθω πως έχω
φτάσει, αν και βρίσκομαι
στο τέρμα του ταξιδιού. Πήρα
το δρόμο που χάνει την όψη
των πραγμάτων,
που με φέρνει
ακόμα κάτω στην άλλη γη,
προς την πατρίδα.
Ξέρω τη σάρκα μου είναι καθαρή
μα δαγκωμένη. Χαμένη
σ’ ευερέθιστα θαλασσινά, ανάμεσα
σ΄οξυδώμενα σκάφη
-Τα προσπέρασα στον δρόμο μου
Και έτσι με ψωμί και χουρμαδόκρασο
στερούμαι τη συμμετοχή.
με ήττα και έλλειψη
τα προσπέρασα στο δρόμο μου.
Ποτέ δε νιώθω πως έχω
φτάσει, αν και καλοδεξίματα και αγάπη
με παγιδεύουν σπίτι.
Σφετερίστες υψώνουν την κούπα μου
σε κάθε γιορτή
ένα τελευταίο δείπνο.
Πηγή:wikipedia.gr , H Ποίηση της Μαύρης Αφρικής: Αθήνα Ροές
