Τι σημαίνει άραγε σχολικός συνεταιρισμός; Πότε πρωτοεμφανίστηκε αυτή η έννοια; Πότε και από ποιούς συγκροτήθηκε;
Πρώτα απ όλα είναι ανάγκη να διευκρινίσουμε ότι πρόκειται για ένα θεσμό που λαμβάνει χώρα στο σχολικό περιβάλλον. Είναι ένα πολυδύναμο εκπαιδευτικό εργαλείο καλών πρακτικών στο χώρο της σχολικής κοινότητας. Θέτει ως κύριο στόχο του την καλλιέργεια αξιών π.χ. την υπευθυνότητα, την αυτοβοήθεια, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατικότητα, αλλά και δεξιότητες- ικανότητες όπως είναι η συνεργατικότητα, η οργανωτικότητα, η αυτενέργεια, η κοινωνική επιχειρηματικότητα και η δημιουργικότητα με απώτερο επίτευγμα την εξοικείωση των μαθητών στην οργάνωση συνεργατικών και συλλογικών σχημάτων κοινωνικοποίησης σε δημοκρατικό πλαίσιο.
Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν συναντούμε την πρώτη εγκαθίδρυση του σχολικού συνεταιρισμού το 1881, στη Γαλλία.
Παρόλα αυτά η μέγιστη εξάπλωση του στην Ευρώπη σημειώθηκε μετά τον Α` Παγκόσμιο πόλεμο ως δίαυλος αυτοβοήθειας, επειδή οι ανάγκες των σχολείων δε μπορούσαν να καλυφθούν από την κρατική επιχορήγηση.
Έπειτα στην Ελλάδα, στον χώρο της εκπαίδευσης αρκετοί δάσκαλοι που ασκούσαν το επάγγελμά τους σε επαρχιακές περιοχές επηρεασμένοι από τα παιδαγωγικά συστήματα των Ευρωπαϊκών χωρών, ενταντικοποίησαν τη δραστηριοποίηση τους στην δημιουργία σχολικών συνεταιρισμών. Έτσι η πρώτη επίσημη εγκαθίδρυση σχολικού συνεταιρισμού στον ελληνικό χώρο σημειώθηκε στα 1924 στο Γοργόμυλο Πρεβέζης μέχρις στα 1927, με κύριο στόχο την προσφορά σχολικών ειδών και φαρμάκων σε μαθητές άπορων οικογενειών. Στη συνέχεια στα 1954 η ΠΑ.Σ.Ε.ΓΕ.Σ. (Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών) ίδρυσε την Υπηρεσία Συνεταιριστικής Εκπαιδεύσεως. Με τη συμπαράσταση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας και του Υπουργείου Παιδείας έγιναν ποικίλες δράσεις από την Κεντρική Επιτροπή Σχολικών Συνεταιρισμών με σκοπό τη διάδοση της συνεταιριστικής ιδέας στο χώρο της εκπαίδευσης. Το αποτέλεσμα ήταν η μεγίστη εξάπλωση της ιδέας των σχολικών συνεταιρισμών στα περισσότερα σχολεία του ελληνικού χώρου.
Βέβαια κατά τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, αν και επιχειρήθηκε η θεσμοθέτηση ενός νομικού πλαισίου λειτουργίας των σχολικών συνεταιρισμών, το Υπουργείο Παιδείας και οι εκάστοτε ηγεσίες του, δεν ασχολήθηκαν συστηματικά με το θεσμό.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών ο θεσμός του σχολικού συνεταιρισμού στην Ελλάδα άρχισε να παρακμάζει. Όμως στην πρωτοβάθμια κυρίως, εκπαίδευση λειτουργούσαν μερικές δεκάδες σχολικοί συνεταιρισμοί οι οποίοι καλλιεργούσαν τις συνεργατικές ιδέες και πρακτικές, ενώ η οργάνωση και υποστήριξη του θεσμού βασίστηκε τόσο στη θέληση των εκπαιδευτικών όσο και στη συμπαράσταση των γονέων και φορέων της τοπικής κοινωνίας.
Στις μέρες μας καθίσταται αδήριτη ανάγκη να επαναπροσδιοριθεί και να επανεγκαθιδρυθεί ο θεσμός του σχολικού συνεταιρισμού στα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας.
Τα οφέλη του είναι πάμπολλα τόσο στη σχολική όσο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας μας.
Πρωταρχικός του στόχος είναι η ικανοποίηση των παιδαγωγικών κι έπειτα των κοινωνικοοικονομικών αναγκών του κάθε μαθητή.
Ακόμη η ανάληψη πρωτοβουλίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας δημοκρατικής ιδιοσυγκρασίας του εκάστοτε διοικητικού ρόλου που απαιτείται να διεκπεραιωθεί απ κάθε μαθητή, μέλος του σχολικού συνεταιρισμού, με στόχο τη ύφανση μιας κοινωνικοπολιτικής δραστηριότητας στο σχολικό περιβάλλον.
Επιπρόσθετα, οι ενέργειες του σχολικού συνεταιρισμού περιλαμβάνουν μια κοινωνική προνοητικότητα των αναγκών του μαθητικού συνόλου. Τοιουτοτρόπως αναλαμβάνεται το εγχείρημα της οικονομικής ενίσχυσης από τα έσοδα του συνεταιρισμού μαθητών οι οποίοι ταλανίζονται στην εύρεση χρηματικών πόρων για τη θεραπεία ασθενειών τους.
Επίσης διατείθενται χρηματικά αποθέματα για τη διατήρηση της υγιεινής στις σχολικές εγκαταστάσεις, σε χώρους μνημείων, σε πλατείες, η χρηματική ενίσχυση για την υλοποίηση κοινωνικών εκδηλώσεων σε τοπικό επίπεδο και η οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων με απήχηση στον κόσμο των ενηλίκων, που αποτελούν προσφορά των μαθητών-μελών στο κοινωνικό σύνολο.
Επίσης, ο σχολικός συνεταιρισμός δύναται να φέρει εις πέρας την έκδοση περιοδικών και ενημερωτικών εντύπων με ευρύ θεματικό φάσμα, που απασχολούν τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας και της κοινωνίας εν γένει. Με τον τρόπο αυτό συντείνει τόσο στην επικοινωνία με τους άλλους μαθητές όσο και με τους ενήλικες, αντανακλώντας έτσι τα αποτελέματα των ενεργειών του συνεταιρισμού.
Τέλος θα μπορούσαμε να επισημάνουμε ότι κύρια προϋπόθεση για τη μεταλαμπάδευση του σχολικού/μαθητικού συνεταιρισμού είναι η ευαισθητοποίηση και ο προβληματισμός όλων των εκπαιδευτικών.
Ο σχολικός συνεταιρισμός αποτελεί κι ένα είδος βιωματικής μάθησης που διευκολύνει τους μαθητές να ενταχθούν ομαλά στους κόλπους της κοινωνίας. Αξιοποιώντας τη συλλογική μαθητική κρίση, τη συνεργατικότητα και τη δημιουργικότητα των μαθητών προωθεί την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Καθίσταται λοιπόν αναγκαίο να επαναπροσδιορισθεί η αξία και να επανεκτιμηθεί η κοινωνική προσφορά του συγκεκριμένου θεσμού με απόρροια την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Αννέτα Μήλιου, Φιλόλογος
Πηγές :
- e-ea.gr
- com
- klimaka.gr
- Wikipedia
