Ο διαγωνισμός iGEM (International Genetically Engineered Machine) είναι ένας διεθνής διαγωνισμός Συνθετικής Βιολογίας, η ιδέα του οποίου προέκυψε από την εργαστηριακή εργασία, που διοργανώθηκε στο MIT, από τους Tom Knight και Drew Endy.Έκτοτε η ιδέα του διαγωνισμού έχει εξαπλωθεί σε όλον τον κόσμο και δίνει σε φοιτητές και νέους ανθρώπους τη δυνατότητα να περάσουν τα όρια της Συνθετικής Βιολογίας για την επίλυση καίριων προβλημάτων του 21ου αιώνα ενώ σκοπός είναι οι φοιτητές που συναντιούνται στη Βοστώνη για να παρουσιάσουν το ερευνητικό τους έργο και να διαγωνιστούν στο Giant Jamboree, να εργαστούν σε διεπιστημονικές ομάδες ώστε να σχεδιάσουν ένα βιολογικό σύστημα δικής τους δημιουργίας χρησιμοποιώντας θεμελιώδεις τεχνικές της Μοριακής Βιολογίας.
Ο φετινός διαγωνισμός iGEM 2019 είχε διεξαχθεί στις 31 Οκτωβρίου – 4 Νοεμβρίου και η ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αποτελούνταν από δέκα φοιτητές από τέσσερα διαφορετικά τμήματα του Πανεπιστημίου την Βασιλική Καββαθά, Λέανδρο Τσιώτο, Μαρία Γεροντοπούλου, Αφροδίτη Κατσαούνη, Νικολέτα Ευθυμιοπούλου, Νίκο Ντελκή, Θοδωρή Κοντογιάννη, Ξένια-Άρτεμις Δούλκα, Ελευθερία Μουστάκα, Αθηνά Μυλωνά.
Πώς αποφάσισες να συμμετέχεις στο συγκεκριμένο project και ποια ήταν τα κίνητρα της ομάδας σας;
Η ομάδα μας συστάθηκε το Νοέμβριο του 2018 με σκοπό τη συμμετοχή της στο διεθνή διαγωνισμό συνθετικής Βιολογίας iGEM που έλαβε χώρα στη Βοστώνη της Αμερικής ένα χρόνο μετά. Από την αρχή μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον το αντικείμενο και το πώς εγώ, από ένα διαφορετικό επιστημονικό τομέα θα μπορούσα να συνεισφέρω σε μια τέτοια έρευνα. Η ομάδα αποτελείται από 10 φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στόχος μας ήταν η μελέτη ενός σύγχρονου προβλήματος και η επίλυση του χρησιμοποιώντας τις αρχές της συνθετικής Βιολογίας.
Η ομάδα σας φέτος ασχολήθηκε με την ανάπτυξη ενός εύχρηστου τεστ για τη διάγνωση της φυματίωσης στους πρόσφυγες. Πώς προέκυψε η συγκεκριμένη επιλογή και τι περιλάμβανε ειδικότερα;
Τα brainstorming μας διήρκεσαν 1 μήνα. Οι ιδέες έπεφταν βροχή. Βασικός μας στόχος ήταν να ασχοληθούμε με καίρια, σύγχρονα ζητήματα που απασχολούν την χώρα μας και να εμπνευστούμε από αυτά. Έτσι, επηρεαζόμενοι από τις ολοένα κι αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές που φτάνουν το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα, σκεφτήκαμε και μελετήσαμε τι αντιμετωπίζουν αυτοί οι άνθρωποι και πώς θα μπορούσαμε από την πλευρά της επιστήμης και συγκεκριμένα της συνθετικής βιολογίας, να προσφέρουμε.
Έτσι, λοιπόν, μία από τις πρώτες ασθένειες για τις οποίες εξετάζονται οι νεοφερμένοι πληθυσμοί, είναι η φυματίωση, μία ασθένεια που στη σκέψη όλων έχει εξαλειφθεί, παρόλα αυτά από τα επίσημα στατιστικά των γιατρών του κόσμου, η φυματίωση παραμένει μία από τις 10 πιο θανατηφόρες ασθένειες παγκοσμίως. Μιλώντας με ειδικούς που εργάζονται στα κέντρα υποδοχής προσφύγων στη χώρα μας, αντιληφθήκαμε πόσο δύσκολο είναι το έργο τους, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις απουσιάζει η ύπαρξη εξιδεικευμένου προσωπικού και ακριβού εξοπλισμού, στοιχεία απαραίτητα για την διάγνωση της νόσου με τις μέχρι τώρα μεθόδους. Το γεγονός αυτό μας ώθησε να δημιουργήσουμε το ODYSSEE ένα project που προτείνει την ανάπτυξη ενός απλού, γρήγορου και αξιόπιστου διαγνωστικού τεστ για τη φυματίωση, που θα μπορεί να εφαρμόζεται στο πεδίο.
Η έμπνευση του ονόματος ODYSSEE από που προήλθε;
Κάθε ένας για να φτάσει στη δική του Ιθάκη κάνει ένα ταξίδι άλλοτε πιο εύκολο άλλοτε πιο δύσκολο. Θέλοντας να αναδείξουμε το δύσβατο και επικίνδυνο ταξίδι των προσφύγων, ονομάσαμε το project μας ODYSSEE και το συμβολίσαμε με ένα αποδημητικό πουλί. Επιπλέον, με το odysSEE το αποτέλεσμα του τεστ είναι ορατό εύκολα, με γυμνό μάτι, ώστε να προσαρμόζεται στη μειωμένη, όπως προανέφερα, δυνατότητα παροχής εξοπλισμού στις δομές υποδοχής προσφύγων.
Σε τι διαφέρει το συγκεκριμένο τεστ από παρόμοια στον τομέα της ιατρικής;
Τεστ για τη διάγνωση της φυματίωσης υπάρχουν ήδη όπως είναι γνωστό. Ένα από τα πιο γνωστά είναι η φυματιοαντίδραση Mantoux. Ωστόσο, τα υπάρχοντα τεστ, χρησιμοποιούν ως βιολογικό δείγμα, είτε πτύελα είτε αίμα, τα οποία συλλέγονται με επεμβατικές μεθόδους και απαιτούν την ύπαρξη εξειδικευμένου προσωπικού, το οποίο δυστυχώς τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει στα κέντρα υποδοχής. Από την άλλη πλευρά σε κάποιες μεθόδους είναι απαραίτητη η ύπαρξη ακριβού εργαστηριακού εξοπλισμού, κάτι που επίσης είναι αδύνατο να βρεθεί στις περιπτώσεις που μελετάμε.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, εμείς προσπαθήσαμε να σχεδιάσουμε ένα τεστ προσαρμοσμένο στις ανάγκες μιας δομής. Χρησιμοποιούμε ως βιολογικό υλικό τα ούρα, τα οποία συλλέγονται εύκολα και παρέχουμε αναλυτικές οδηγίες του τεστ, ώστε να μπορεί να το κάνει και μη εκπαιδευμένο προσωπικό. Μέσω της Συνθετικής Βιολογίας το αποτέλεσμα εμφανίζεται γρήγορα αλλά είναι και πιο εύκολα αντιληπτό με την αλλαγή χρώματος. Έτσι, η διάγνωση γίνεται πιο εύκολα, πιο γρήγορα και πιο οικονομικά, παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διάγνωση, αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες που εξετάζουμε. Τέλος, το τεστ έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να ανιχνεύσει και άλλες ασθένειες. Ήδη έχουμε αποδείξει ότι μπορεί να ανιχνεύσει και τμήματα του DNA από τον ιό της Ηπατίτιδας Β.
Η θεωρητική προσέγγιση σας απέσπασε το βραβείο του Best Diagnostics Project, ενώ κέρδισε υποψηφιότητες για Best Supporting Entrepreneurship και Best Integrated Human Practices και έλαβε εύφημο μνεία για την τήρηση των κανόνων βιοασφάλειας του διαγωνισμού. Πώς αισθάνθηκες τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και συλλογικά η ομάδα από την ανακοίνωση της επιτυχίας σας στο διαγωνισμό;
Η χαρά για μας ήταν τεράστια για το απρόσμενα θετικό αποτέλεσμα. Η Igem Thessaly 2019, η οποία ήταν η πρώτη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο διαγωνισμό, κλήθηκε να αντιμετωπίσει ομάδες από όλο τον κόσμο, με πολλή περισσότερη εμπειρία στον iGEM. Παρόλα αυτά οι κόποι μας ανταμείφθηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και είμαστε πραγματικά υπερήφανοι που καταφέραμε να εκπροσωπήσουμε επάξια το Πανεπιστήμιο μας σε ένα τόσο μεγάλο διαγωνισμό. Να προσθέσω επίσης, πως υπήρξαν και άλλες δύο ελληνικές συμμετοχές, η Igem Athens και η Igem Thessaloniki, οι οποίες κατάφεραν να αποσπάσουν κι εκείνες σημαντικές διακρίσεις. Η Ελλάδα λοιπόν, είχε συνολικά μία πολύ δυνατή εκπροσώπηση και αυτό μας χαροποίησε ακόμη περισσότερο.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια και στόχοι της ομάδας τώρα μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού Giant Jamboree, της Βοστώνης ;
Στόχος της ομάδας μας είναι να συνεχίσει την έρευνα καθώς ο δρόμος δε σταματά εδώ. Μετά το πέρας του διαγωνισμού, έχοντας λάβει το πολύτιμο feedback των κριτών αλλά και την επιβράβευση της έως τώρα έρευνας μας, σκοπός είναι να μπούμε ξανά στο εργαστήριο και να συνεχίσουμε την προσπάθεια. To μόνο σίγουρο είναι πως για να εγκριθεί ένα τεστ και να βγει στην αγορά χρειάζονται πολλές εργαστηριακές μελέτες και σίγουρα μεγάλο χρονικό διάστημα δοκιμών. Παρόλα αυτά είμαστε αισιόδοξοι και θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε!
Τέλος, θα θέλαμε σαν iGEM Thessaly 2019 να ευχηθούμε κάθε επιτυχία στην iGEM Thessaly 2020, που αυτή την περίοδο δημιουργείται και θα είμαστε δίπλα στα παιδιά για ότι χρειαστούν.
Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε πολύ iGEM Thessaly για την συνέντευξη που μας παραχώρησε στο «Πηγή Παιδείας» και εγώ προσωπικά για το χρόνο σας και την προθυμία σας. Σας ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επαγγελματική επιτυχία, να συνεχίσετε να βάζετε το δικό σας “λιθαράκι” στον επιστημονικό χώρο. Καλή επιτυχία iGEM Thessaly 2020 και καλή επιστημονική-δημιουργική χρονιά σε όλους σας!!
Για να μάθετε περισσότερα για την ομάδα και το ερευνητικό τους έργο επισκεφτείτε το site: http://igem-thessaly.uth.gr/
το wiki που δημιούργησαν για το διαγωνισμό με όλες τις πληροφορίες του project: https://2019.igem.org/Team:Thessaly?fbclid=IwAR2w2Jcrj4KJVZ7C1t7M3pG9IMMD69-kBZGsOJ8w6fslM0USqaoAy_qn_-E
τα social media της ομάδας Facebook, Instagram, Twitter iGEM Thessaly.
