Τον Μάρτιο του 2017, ο Τριγωνοψαρούλης γίνεται 20 χρονών. Μέσα σε αυτά τα 20 χρόνια έχει καταφέρει να μπει στις καρδιές όλων των μικρών φίλων και να μιλήσει μέσα σε αυτές για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος, ο δημιουργός του πιο διάσημου ψαριού, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ο “παραμυθάς” της νέας γενιάς μιας και απολαμβάνει να απευθύνεται στις παιδικές ψυχές με τα έργα του. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα:
Πείτε μας μερικά λόγια για εσάς
Δεν έχω πολλά να πω, γιατί κανείς με ανακαλύπτει πολύ εύκολα στα βιβλία μου. Γεννήθηκα στην Αθήνα, είχα υπέροχα παιδικά χρόνια γεμάτα αγάπη, σπούδασα Παιδαγωγικά και Θεολογία. Eργάζομαι πολλά χρόνια ως δάσκαλος. Το πρώτο μου βιβλίο βγήκε το 1995 κι ο Τριγωνοψαρούλης το 1997. Από τότε έχω γράψει πάνω από πενήντα βιβλία. Σήμερα με τη γυναίκα μου και τα δυο παιδιά μου μένουμε στην Παιανία Αττικής και στις διακοπές στην Άκολη Αχαϊας, το οποίο αποτελεί και πηγή έμπνευσης για μένα μιας και είναι κοντά στη θάλασσα.
Γιατί από όλα τα λογοτεχνικά είδη επιλέξατε να γράψετε για παιδιά;
Δεν ξέρω. Έτσι μπορώ να εκφραστώ, με ιστορίες και παραμύθια για παιδιά, με μυθιστορήματα για νέους. Ίσως επειδή είμαι όλη μέρα με παιδιά και νέους. Ίσως γιατί το παιδί μέσα μου ποτέ δεν ενηλικιώθηκε. Ίσως, πάλι, γιατί πάντα διατηρώ την λαμπερή αφέλεια της νεανικής σκέψης. Δεν αποκλείω όταν «μεγαλώσω» να γράψω και για ενήλικες, αν και τώρα μου μοιάζει πολύ ανιαρό.
Ποιος είναι ο Τριγωνοψαρούλης;
Ο καθένας μας. Γιατί ο καθένας μας κάποια στιγμή της ζωής του ένιωσε διαφορετικός από τους άλλους. Ο Τριγωνοψαρούλης ήρθε για να μιλήσει για το σεβασμό και την αποδοχή του άλλου. Χαίρομαι πολύ όταν με αποκαλούν το συγγραφέα της αποδοχής της ετερότητας. Μα αν είμαστε όλοι ίδιοι η κοινωνία μας θα είναι τόσο βαρετή. Στα οκτώ βιβλία του ο Τριγωνοψαρούλης με όπλο την αγάπη νικά τις διακρίσεις και το φυλετισμό.
Τι θέλετε να διδάξετε με τις ιστορίες του;
Τα παιδιά τον αγαπούν ακριβώς γιατί δεν τα διδάσκει με θεωρίες, αλλά με την ίδια τη δράση του και τη ζωή του. Κάνει λάθη, όπως και αυτά. Ψάχνει να βρει το σωστό, όπως και αυτά. Μάχεται για τα δικαιώματα όπως πρέπει να κάνουν κι αυτά. Είναι αντι-ήρωας μια και δεν έχει υπερδυνάμεις. Όπλο του μοναδικό η αγάπη.
Πώς αντιμετωπίζετε αυτή την μεγάλη αποδοχή και αγάπη του κόσμου για τον Τριγωνοψαρούλη;
Ο Τριγωνοψαρούλης τον Μάρτιο του 2017 κλείνει είκοσι χρόνια κυκλοφορίας. Είκοσι χρόνια θριάμβου και ατέλειωτης αγάπης από τα παιδιά. Το απολαμβάνω. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη επιτυχία από το να έχεις φτιάξει έναν ήρωα πιο γνωστό από εσένα. Μου δόθηκε η ευκαιρία με την φετινή πανελλήνια περιοδεία του Θεάτρου του Βορρά να συναντήσω τους φίλους του σε όλα τα μέρη της Ελλάδας και της Κύπρου. Μια νέα γενιά αναγνωστών του που τον ξέρει από τα βιβλία και τον βλέπει στο θέατρο και ενθουσιάζεται…
Γιατί βάλατε τον Τριγωνοψαρούλη να είναι ένα ψαράκι … τι συμβολίζει για εσάς
Αγαπώ πολύ τη θάλασσα. Είναι ο φυσικός μου χώρος. Κοντά της ηρεμώ κι εμπνέομαι. Επίσης μου διεγείρει το λογοτεχνικό μου ενδιαφέρον το ότι παρά την τεχνολογική πρόοδο οι θάλασσες κρύβουν ακόμη τόσα μυστικά. Να λοιπόν ο ιδανικός τόπος για τη δράση των ηρώων μου.
Τα παιδιά έχουν την τάση πλέον να διαβάζουν μόνο τα μαθήματα του σχολείου. Το βιβλίο δεν αποτελεί επιλογή ψυχαγωγίας. Τι θεωρείτε ότι πρέπει να κάνουν οι γονείς και το σχολείο ώστε να αλλάξει αυτό;
Το βιβλίο πράγματι δεν είναι τόσο ελκυστικό όσο άλλα μέσα. Όμως η αδυναμία του είναι ακριβώς η δύναμή του. Τι εννοώ; Δεν έχει οθόνη στην οποία οι ήρωες κινούνται, τραγουδούν, χορεύουν, αλληλεπιδρούν. Ακριβώς για αυτό έχει σημασία εμείς, με αφορμή και αφετηρία το βιβλίο, να καλλιεργούμε τη φαντασία του παιδιού και να την αφήνουμε να καλπάζει αχαλίνωτη εκεί που κανένα ηλεκτρονικό μέσο δεν μπορεί να φτάσει. Μπορεί να μην δίνει έτοιμες εικόνες το βιβλίο, σε εμπνέει όμως να φτιάξεις εσύ όποιες εικόνες θέλεις. Καλλιέργεια λοιπόν της φιλαναγνωσίας από τον παιδικό σταθμό και από τη στιγμή που έρχεται το μωρό στο σπίτι από το μαιευτήριο.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους νέους να αγαπήσουν το βιβλίο;
Αρκεί να βρουν βιβλία που να καταλάβουν ότι τους αφορούν. Οι νέοι στην πορεία προς την ενηλικίωση και την αναζήτηση της αυτονομίας τους μέσα στον κοινωνικό ιστό έχουν ανάγκη από κείμενα μύησης. Γι αυτό και το νεανικό μυθιστόρημα, είναι αυτό που παίρνει από το χέρι έναν νέο στα 15 και διαπερνά την ηλικία της ενηλικίωσης φτάνοντας τον στα 25. Ας δείξουμε τέτοια βιβλία στους νέους μας, αλλά και πού μπορούν να τα βρουν. Μακάρι να ανοίξουν πάλι οι βιβλιοθήκες στα Λύκεια.
Στις μέρες μας παρατηρείται το φαινόμενο οι νέοι να μην μπορούν να εκφραστούν ούτε λεκτικά ούτε γραπτά. Στην έκφρασή τους εκτός από προβλήματα σύνταξης και ορθογραφίας παρατηρείται έλλειψη φαντασίας και κριτικής σκέψης. Θεωρείτε πως η λογοτεχνία μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση και να ναι με ποιον τρόπο;
Η λογοτεχνία πρώτα από όλα σε οδηγεί στο να στοχαστείς, κι αυτό στις μέρες μας είναι το σημαντικότερο. Φυσικά και ο φορέας έκφρασης, η γλώσσα, είναι σημαντικό να καλλιεργείται ώστε να μπορεί κάθε νέος να ταξιδέψει μαζί της. Είναι σαν τον αθλητή που χρειάζεται τη θέληση, την πίστη, την ψυχή για να πετύχει, αλλά και ένα καλογυμνασμένο σώμα. Η πενία στη Γλώσσα οδηγεί και στην πενία στη σκέψη και το αντίστροφο.
Πώς ο δάσκαλος μπορεί να φέρει το παιδί σε επαφή με το βιβλίο και να το κάνει να το αγαπήσει;
Πώς μπορείς να κάνεις κάποιον να αγαπήσει κάτι αν δεν το αγαπάς εσύ; Άρα πρώτα από όλα οι δάσκαλοι πρέπει να αγαπούν οι ίδιοι την ανάγνωση και να είναι ενημερωμένοι για τα νέα βιβλία. Να διαβάζουν οι ίδιοι. Μετά πρέπει έξω από διδακτικές μεθόδους και σχολικές πρακτικές, να γίνουν εμψυχωτές της ανάγνωσης. Έτσι μέσα από το παιχνίδι θα ανακαλύψει ο μαθητής την απόλαυση που κρύβει το διάβασμα της λογοτεχνίας. Κι αν την ανακαλύψει θα γίνει δια βίου αναγνώστης.
Επόμενα επαγγελματικά σχέδια;
Βρίσκομαι σε μια πολύ δημιουργική φάση με πολλά σχέδια και πολλή όρεξη για δουλειά. Στις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί σε λίγους μήνες το δεύτερο βιβλίο μου που ασχολείται με το παιδί στην εποχή της κρίσης. Μετά «Το ΓΙΑΤΙ των παιδιών φέρνει την ελπίδα» έρχεται το «ΔΕΝ». Επίσης μετά από πέντε χρόνια κυκλοφορεί νέο νεανικό μου μυθιστόρημα το «Θωμάς Qbit :Ταξιδιώτης στο κάτοπτρο του χρόνου». Στις Εκδόσεις Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο της σειράς μου Μικρά Βήματα Μεγάλοι Δρόμοι με τίτλο «Το σπίτι το δικό μας» με θέμα το δικαίωμα στην κατοικία κι το σεβασμό στους άστεγους «γείτονές» μας. Παράλληλα στο Θέατρο Vault θα παίζεται το Γιατί των Παιδιών και στη Θεσσαλονίκη το «Κουμπί της αγάπης κι ο πρίγκιπας που δεν είναι πια μικρός», ενώ το Μάρτιο ξεκινούν οι γιορτές για τα είκοσι χρόνια Τριγωνοψαρούλης.
Ευχόμαστε, λοιπόν, στον Βαγγέλη Ηλιόπουλο να μην μεγαλώσει ποτέ για να συνεχίσει να γράφει για τους μικρούς μας φίλους. Να τους διασκεδάζει και να τους διδάσκει μαθήματα ζωής. Γιατί το κλειδί για να μπορέσει αυτή η κοινωνία να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω είναι το παιδί. Η καλλιέργεια της ψυχής του και του χαρακτήρα του θ αποτελέσει την αφετηρία για μια εκ βαθέων αλλαγή. Ριζική και ουσιαστική.
Ευχαριστούμε τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο για την συνέντευξη που μας παραχώρησε και την άψογη συνεργασία που είχαμε.
Ευαγγελία Τζιάκα
