Ελληνική Αντίσταση. Η ιστορία της από την αρχή

Βρισκόμαστε χρονικά στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που δυο μεγάλες χώρες γεννούν το Φασισμό και το Ναζισμό και προσπαθούν με κάθε μέσο να επιβάλλουν τα πολιτικά καθεστώτα στην Ελλάδα. Η Ιταλία, η καθαρόαιμη Φασιστική χώρα επιτίθεται στην Ελλάδα τον Οκτώριο του 1940 αλλά δεν κατάφερε να επεκταθεί λόγω του ότι η Ελλάδα είχε αναπτύξει ισχυρό πολεμικό μέτωπο στο εσωτερικό της Αλβανίας. Αφού λοιπόν οπισθοχωρεί η Ιταλία, μια άλλη δύναμη, η Ναζιστική Γερμανία εισβάλει στην Ελλάδα και μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα καταφέρνει να υποτάξει τις περισσότερες περιοχές κυρίως την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη και οι υπόλοιπες περιοχές διαμελίζονται στις συμμαχικές προς τη Γερμανία δυνάμεις, τη Βουλγαρία αλλά και την Ιταλία. Μια Ελλάδα, χωρίς καμία κυβέρνηση, κυβερνώμενη από τους εχθρούς της, κηρύσσεται κατοχική χώρα από Έλληνες συμμάχους των Γερμανών. Κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, πείνα, φτώχια εξαθλίωση χαρακτηρίζουν αυτή τη βάναυση περίοδο στην ιστορία της Ελλάδος.

Η Ελλάδα όμως, δεν είναι μια χώρα που έσκυψε το κεφάλι. Οι ελπίδες των κατοχικών Ελλήνων, αναζωπύρωσαν το ηθικό τους για μια ισχυρή πατριωτική αντίσταση. Η κυβέρνηση η ελληνική βρισκόταν σε αποστολή στο Κάϊρο με επικεφαλή τον Εμμανουήλ Τσουδερό, επομένως οι ίδιοι οι Έλληνες έπρεπε να βρουν ένα δικό τους πολιτικό πρόσταγμα για την αντιμετώπιση των εχθρών. Η πρώτη αντιστασιακή ομάδα η οποία κατάφερε να δημιουργηθεί ήταν η «Ελευθερία», που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 15 Μαϊου 1941, κυρίως μετά την εισβολή των Γερμανών από κομματικά στελέχη όπως τον Παρασκευά Μπάρμπα (ΚΚΕ), Απόστολο Τζανή (ΚΚΕ), Ιωάννη Πασαλίδη (Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ΕΔΑ), Σίμο Κερασίδη (ΚΚΕ), Αθανάσιο Φείδα (Αγροτικό Κόμμα), Ιωάννη Ευθυμιάδη (Δημοκρατική Ένωση) και του στρατιωτικό Δημήτριο Ψαρρό.

                                           ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΑΝΤΑΣ.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για γεγονότα και πράξεις αντιστασιακές χωρίς να αναφερθούμε στους δυο αυτούς νεαρούς φοιτητές, όπου το βράδυ στις 30-5-1941, σκαρφάλωσαν στον Ιερό Λόχο και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από την γερμανική φρουρά κατέβασαν τη σβάστικα.
Μέσα από διάφορα τέτοια γεγονότα ηρωισμού και πατριωτισμού επεκτάχθηκε και εξελίχθηκε η επιρροή των αντιστασιακών οργανώσεων με σταθμό τη δημιουργία του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) στις 11-9-1941. Επικεφαλής ο Νικόλαος Πλαστήρας, ενώ στο άρμα της στρατιωτικής ηγεσίας ο Ναπολέων Ζέρβας.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) με συνεργασία και άλλων κομμάτων (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος). Ο πατριωτισμός εξαπλώνεται και οι κάτοικοι στην περιοχή της Δράμας αποφασίζουν ένοπλη εξέγερση κατά των Βουλγάρων κατοχών οι οποίοι προσπαθούν να γονατίσουν το ελληνικό στοιχείο. Στις 28 προς 29 Σεπτέμβρη ο λαός της Δράμας αντιστέκεται και επαναστατεί κατά των Βουλγαρικών δυνάμεων, μάταια όμως, αφού η εξέγερση καταπνίγεται στο αίμα.

Ο ΕΑΜ αντιδρά και αποφασίζει την δημιουργία ένοπλων αντάρτικων σωμάτων με την ονομασία Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), με επικεφαλή τον Άρη Βελουχιώτη, με την πρώτη του δράση στη Σπερχειάδα Φθοιώτιδας. Εκεί συγκροτήθηκε το πρώτο σώμα, το οποίο τον Ιούνιο του 1942 στο χωρίο Δομνίστα Ευρυτανίας ανακοίνωσε στους χωρικούς πως ήταν έτοιμοι για την έναρξη του αγώνα κατά των κατακτητών.

Με την ίδρυση του ΕΛΑΣ δημιουργείται στις 28-7-1942 ένα ένοπλο τμήμα του ΕΔΕΣ, οι Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών με επικεφαλή τον Ναπολέων Ζέρβα, με κύρια δράση στην Αιτωλοακαρνανία.

Τελευταία αντιστασιακή οργάνωση η ΕΚΚΑ,ιδρύει ένοπλο σώμα με επικεφαλή τον Δημήτρη Ψαρρό.

Σημαντικές αντιστασιακές στιγμές έλαβαν δράση σε ορισμένες περιοχές, όπως η μάχη της Οξύνειας, με σύγκρουση δυνάμεων του ΕΛΑΣ με Ιταλική φάλαγγα, με την καταστροφή της τελευταίας, ανατίναξη σιδηροδρομικής γέφυρας κοντά στην Καρδίτσα, με αποχώρηση ιταλικών στρατευμάτων και το αποκορύφωμα στις 10-6-1944 η πυρπόληση του Διστόμου και ο θάνατος του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμόυ του. Το πρώτο συμμαχικό σαμποτάζ πραγματοποιήθηκε στο αεροδρόμιο του Καστελίου, όπου ήταν η βάση των γερμανικών αεροσκαφών. Τον Ιούνιο του 1944  εκτελέστηκαν οι  κάτοικοι του χωριού Κοντομάρι Χανίων από τις γερμανικές δυνάμεις της περιοχής. Η Σάμος ευνοήθηκε λόγω της γειτονικής της θέσης με την Τουρκία, αφού στα παράλια της υπήρχαν Άγγλοι και θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως σύμμαχοι εναντίον των κατακτητών.

Τέλη Αυγούστου 1944 και οι Γερμανοί αποχωρούν από την Ελλάδα. Οι Άγγλοι μπαίνουν στο προσκήνιο για να διευθετήσουν την μεταβατική αυτή κατάσταση και πετυχαίνουν τη Συμφωνία της Καζέρτας η, οποία αποφασίζει πως κάθε αντιστασιακή οργάνωση θα υπάγεται στην Εθνική Κυβέρνηση που θα ορίζονταν.Τα Τάγματα Ασφαλέιας καταδικάστηκαν.

Με την αποχώρηση των τελευταίων Γερμανών από την Αθήνα, καταφτάνει η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και η εγκατάσταση του (18 Οκτωβρίου 1944) με διαταγή των αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ(γεγονός που οδήγησε σε συγκρούσεις γνωστές ως Δεκεμβριανά) αλλά και την παραίτηση πολιτικών στελεχών του ΕΑΜ. Στις 8-5-1945 οι τελευταίες γερμανικές δυνάμεις που εναπέμειναν έφυγαν οριστικά και δόθηκε ένα τέλος στην ξένη κατοχή.

 
Νικόλας Πεταλίδης
 
 
Πηγές: