Αταλάντη: η γυναίκα που αξιώθηκε ίσες τιμές με τους άντρες.

Η Αταλάντη υπήρξε εξαίρετη δρομέας και η μοναδική γυναίκα που συμμετείχε τόσο στην Αργοναυτική εκστρατεία όσο και στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου. Ο μύθος χαμένος μέσα στις μνήμες και τις διηγήσεις των ανθρώπων, άλλοτε την θέλει συνδέεται  με τους αρκαδικούς κι άλλοτε με τους βοιωτικούς μύθους.
Ισχυρές παραδόσεις τόσο στη Θήβα όσο και στο Λύκαιο, το Μαίναλο στην Τεγέα και στην Αρκαδία, διεκδικούν την καταγωγή της. Έτσι βλέπουμε την Αταλάντη να αναφέρεται άλλοτε ως κόρη του Ιασίου ή του Σχοινέα ή και του Μαίναλου σε κάποιες παραλλαγές και ως μητέρα της αναφέρεται η Κλυμένη. Ο πατέρας της, επειδή επιθυμούσε μόνο αγόρια, την εξέθεσε, δηλαδή την εγκατέλειψε στο βουνό Παρθένιο κοντά στην είσοδο μιας σπηλιάς.  Όμως μια αρκούδα πήγαινε συχνά και τη θήλαζε, (σύμβολο της Άρτεμης) μέχρις ότου τη βρήκαν κυνηγοί που την περιμάζεψαν και την ανέθρεψαν. Κοντά τους έμεινε μέχρι να μεγαλώσει κι έμαθε τα μυστικά του κυνηγιού. Από πολύ μικρή είχε δείξει μεγάλες ικανότητες στο κυνήγι και ήταν ανίκητη στο τρέξιμο. Ωραιότατη και περίφημη δρομέας, ωστόσο απέφευγε τη συναναστροφή με άλλες παρθένες και γενικότερα με τους ανθρώπους και τρόμαζε στην ιδέα του γάμου. Ζούσε στα δάση  επειδή ήθελε να μείνει πιστή στην Άρτεμη και να παραμείνει αγνή ή κατά άλλους επειδή υπήρχε κάποιος χρησμός που έλεγε πως αν παντρευόταν θα μεταμορφωνόταν σε ζώο. Όταν οι Κένταυροι Ροίκος και Υλαίοςεπιχείρησαν να τη βιάσουν, τους χτύπησε με τα βέλη της και τους σκότωσε.

Όταν αργότερα η Αταλάντη βρήκε τους γονείς της, που την είχανε εγκαταλείψει επειδή απλά γεννήθηκε κορίτσι, ο πατέρας της προσπαθούσε να την πείσει να πατήσει τον όρκο παρθενίας που είχε δώσει στην θεά Άρτεμη και να παντρευτεί. Επειδή όμως πολλοί ζητούσαν να την παντρευτούν, εκείνη δήλωσε ότι θα παντρευόταν εκείνον που θα κατάφερνε να την παραβγεί σε αγώνα δρόμου και ότι θα φόνευε στη συνέχεια τον όποιον ηττημένο από αυτήν. Οι όροι ήταν σκληροί, μα ο πατέρας της τούς δέχτηκε. Σε μια παραλλαγή του μύθου λέγεται πως η Αταλάντη ήταν παντελώς ανένδοτη στις προτροπές του πατέρα της για γάμο και έτσι αυτός – ξέροντας την αδυναμία της στο τρέξιμο- ήταν που την δελέασε να μπει αυτός ο όρος. Δηλαδή όποιος έχανε να θανατωνόταν. Έτσι και έγινε. Η Αταλάντη,επειδή ήξερε πως  ήταν ανίκητη στο τρέξιμο, συμφώνησε. Πήγε σε τόπο μήκους ενός σταδίου, έμπηξε στη μέση έναν πάσσαλο με ύψος τρεις πήχεις· από εκείνο το σημείο όρισε να ξεκινούν οι επίδοξοι μνηστήρες και αυτή έτρεχε οπλισμένη από πίσω, κρατώντας ένα δόρυ με το οποίο τρυπούσε τον νέο όταν τον έφτανε. Τους έδινε δηλαδή έναν αέρα νίκης, ένα μικρό προβάδισμα, αν έφτανε κάποιον, θα τον σκότωνε, αν δεν τον έπιανε, θα τον παντρευόταν. Πολλοί οι μνηστήρες αλλά και τα θύματα επίσης. Η Αταλάντη έδειχνε ανίκητη.
Μέχρι που ο Ιππομένης ή Ιππομέδων -ή κατά μία άλλη εκδοχή ο Μελανίων- την ξεπέρασε στο τρέξιμο με τέχνασμα που το κατόρθωσε χάρη σε τρία μήλα των Εσπερίδων που είχε λάβει ως δώρο από τη θεά Αφροδίτη, με τη ρητή εντολή να τα χρησιμοποιήσει μόνο όταν θα κινδύνευε να χάσει στον αγώνα, ρίχνοντας ένα ένα πλάγια ή κατά μία άλλη παράδοση από το στεφάνι του Διονύσου.
Πράγματι η Αταλάντη, πιστεύοντας ότι σίγουρα θα νικήσει, λοξοδρομούσε κάθε φορά για να κυνηγήσει το μήλο. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, καθώς ο Ιππομένηςέχοντας ξεκινήσει πρώτος προηγούνταν, έριχνε πίσω του από ένα χρυσό μήλο κάθε φορά που η Αταλάντη τον πλησίαζε. Και εκείνη έσκυβε να τα μαζέψει, είτε από περιέργεια είτε από έρωτα για τον νέο και τελικά νικήθηκε. Με τον τρόπο αυτό ο Ιππομένης ή ο Μελανίων, κατάφερε να κερδίσει τον αγώνα και να την παντρευτεί. Το ερωτικό τους πάθος ήταν τόσο έντονο που χρησιμοποίησαν ως ερωτική κλίνη το ιερό δάσος της θεάς Ήρας ή κατά μία άλλη εκδοχή τον ναό αφιερωμένο στη θεά Κυβέληή κατ’ άλλους στο Δία Καλλίνικο.Επειδή αυτό θεωρούνταν ανόσιο, τιμωρήθηκαν με τη μεταμόρφωσή τους σε ζευγάρι λιονταριών, καθώς πιστευόταν ότι τα λιοντάρια δεν ενώνονται μεταξύ τους αλλά με λεοπαρδάλεις. Τη διήγηση αυτού του μύθου μας διέσωσε ο Ησίοδος στους καταλόγους του.

  Οι μύθοι γύρω από την Αταλάντηεναλλάσσονται και έτσι σε μια άλλη παραλλαγή την βρίσκουμε να συμμετέχει στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου όπου και πέτυχε να λαβώσει πρώτη το ζώο και να λάβει σε αναγνώριση το δέρμα του ζώου από τον Μελέαγρο. Πήρε μέρος στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου παρά τις αντιδράσεις των συγκεντρωμένων ηρώων, -των οποίων ο αριθμός ποικίλει από δεκαπέντε μέχρι τριάντα πέντε- και οι οποίοι αρνούνταν να συμμετάσχουν σε κυνήγι που θα έπαιρνε μέρος μία γυναίκα. Όταν συγκεντρώθηκαν, ο Οινέας τους φιλοξένησε για εννιά μέρες· τη δέκατη, επειδή ο Κηφέας και ο Αγκαίος και κάποιοι άλλοι δεν καταδέχονταν να βγουν στο κυνήγι με μια γυναίκα, ο Μελέαγρος, αν και παντρεμένος με την Κλεοπάτρα, επειδή ήθελε να αποκτήσει παιδιά και με την Αταλάντη, τους ανάγκασε να βγουν μαζί της στο κυνήγι. Μετά από έξι μέρες κυνηγιού η Αταλάντη σκότωσε μαζί με το Μελέαγρο τον κάπρο, ρίχνοντας πρώτη εκείνη το θανατηφόρο βέλος. Η Αταλάντη τραυμάτισε με τα βέλη της το ζώο στη ράχη, δεύτερος ο Αμφιάραος στο μάτι· όμως ο Μελέαγρος το χτύπησε στους λαγόνες και το σκότωσε, πήρε το τομάρι του ζώου και το έδωσε στην Αταλάντη. Αλλά οι γιοι του Θέστιου, επειδή δεν ανέχονταν να πάρει το βραβείο της ανδρείας μια γυναίκα, ενώ ήταν παρόντες άνδρες, της άρπαξαν το τομάρι, λέγοντας ότι σύμφωνα με τη συγγενική τάξη τούς ανήκει, αφού ο Μελέαγρος δεν επιθυμούσε να το πάρει. Οργισμένος ο Μελέαγρος, σκότωσε τα παιδιά του Θέστιου και έδωσε το τομάρι στην Αταλάντη. Η Αλθαία, γεμάτη θλίψη για τον θάνατο των αδελφών της, άναψε πάλι τον δαυλό που είχε σβήσει όταν γεννήθηκε ο γιος της -οι Μοίρες είχαν ορίσει ότι θα πέθαινε αν καιγόταν ολόκληρος- και ο Μελέαγρος ξαφνικά πέθανε. Η Αλθαία όμως μετανόησε και αυτοκτόνησε. Αυτοκτόνησε επίσης και η σύζυγος του ήρωα, η Κλεοπάτρα. Από τον άνδρα της, ή από τον Άρη, ή από τον Μελέαγρο, λέγεται πως απέκτησε ένα γιο, τον Παρθενοπαίο, (αυτός που προήλθε από την οπή-σχισμή παρθένας)που πήρε μέρος στην πρώτη εκστρατεία των Θηβών.

Η μόνη γυναίκα που, με βάση ορισμένες πηγές, έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία ήταν η παρθένος κυνηγός Αταλάντη. Ωστόσο, η συμμετοχή της αμφισβητείται. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Απολλόδωρο τον Αθηναίο, έλαβε μέρος στην εκστρατεία, όμως ο Απολλώνιος ο Ρόδιος αναφέρει ότι ο Ιάσονας δεν της επέτρεψε, τελικά, να επιβιβαστεί στο πλοίο, καθώς φοβόταν να υπάρχει μία γυναίκα μόνη μεταξύ τόσων ανδρών. Μετά το τέλος της εκστρατείας, στους ταφικούς αγώνες που έγιναν προς τιμή του Πελία, η Αταλάντη νίκησε στην πάλη τον Πηλέα.
Στην περιοχή της Επιδαύρου μια πηγή ονομαζόταν της Αταλάντης, γιατί εκεί η Αταλάντη, διψασμένη μετά από ένα κυνήγι, χτύπησε τον βράχο και ανέβλυσε η πηγή.
Το όνομά της δύσκολο να ετυμολογηθεί. Σαν μια πρώτη προσπάθεια το όνομα Α-ταλάντη δείχνει μια ιδιότητα, αυτή της σταθερής της αποφασιστικής που δεν έχει την πρόθεση να  ταλαντευτεί ανάμεσα σε επιλογές. Και φαίνεται να της ταιριάζει εφόσον από πολύ μικρή είχε αποφασίσει για την ύπαρξή της: να ακολουθήσει την θεά Άρτεμη και να αποφύγει την ένωση με τον άνδρα. Από μία άλλη οπτική το συνθετικό -ταλ συνδέεται με πολλές άλλες λέξεις όπως Tάλας,τάλανα τάλαν(αυτός που σηκώνει τα βάρη, ο δυστυχής, αυτός που υποφέρει υπομένει π.χ Άτλας). Από εκεί προκύπτει και η λέξη ταλαιπωρία. Η Αταλάντη γνώριζε πως τα πάθη και ο πόνος που προκύπτουν από την ένωση των εραστών μπορεί κάποιες φορές να οδηγήσει σε αδιάβατα μονοπάτια. Και θέλησε να μην υποφέρει, να μην ταλαιπωρηθεί. Ήξερε πως φέρνει και χαρά ο έρωτας. Δίπολο συναίσθημα και βίωμα. Αυτή την ταλάντευση ανάμεσα στον πόνο και την χαρά δεν την ήθελε. Σαν γνήσια δρομέας έτρεχε μακριά από τον έρωτα πιο γρήγορα από οποιονδήποτε άλλον θνητό. Όμως οι θεοί και οι μοίρες είχαν άλλα σχέδια για αυτήν. Τα μήλα ως άλλο δόλωμα την παγίδευσαν σε ένωση που η ίδια δεν είχε προνοήσει. Η θεά Αφροδίτη αν και την ξεγελά με δόλωμα τα μήλα και ρίχνει την σάρκα της στην αγκαλιά του Ιπομμένηωστόσο δεν μπορεί να φυλακίσει την ορμή του πνεύματος της. Γενναία συνεχίζει την περιπλάνηση της στον κόσμο των αντρών, σε έναν κόσμο φτιαγμένο έτσι, που δεν χωρά τιμές γενναιότητας σε γυναίκες και βρίσκεται να κυνηγά τον κάπρο και να νικά, όπως και να αντέχει το δύσκολο ταξίδι τηςΑργούς ανάμεσα σε πλήθος αντρών.
Οι μυθοποιοί ως φαίνεται είχαν την ανάγκη να αποκαταστήσουν την γυναικεία φύση που δεν πάλλεται πάντα και χωρίς εξαίρεση, ανάμεσα στα κοινωνικά στερεότυπα του γάμου και της τεκνοποίησης και κάπως έτσι θα πρέπει να προέκυψε ο μύθος της Αταλάντης. Σαφώς και δεν πρόκειται για ένα και μόνο άτομο, αλλά για παραπάνω, για αυτό και το όνομά της προσδίδεται ως τίτλος πια: Αταλάντη, αυτή (ή αυτές) που “κυνήγησε” την ίση μεταχείριση αλλά και τις ίσες ευθύνες με τους άντρες.
Αυτή που θέλησε μια άλλη μοίρα,διαφορετική, στεφανωμένη με τιμές στο πνεύμα και όχι στο σώμα.
Μια γυναίκα που ανέτρεψε την μοίρα της από πολύ μικρή, αναγνωρίζοντας ήδη την μειονεκτική της θέση από την γέννησή της: εκδιώχθηκε από την κοινωνία των ανθρώπων επειδή δεν ήταν αγόρι.
Το τέλος της δεν θα το μάθουμε ποτέ, αν και στην μία εκδοχή του μύθου μεταμορφώνεται σε ζώο. Ταπεινωτικό; Ίσως. Από μια άλλη οπτική γωνία όμως, ο θάνατός της απλά δεν μας αφορά και έτσι μένουμε με τις αφηγήσεις μόνο για τους άθλους της κατά την διάρκεια της ζωή της.
Τι μας απομένει από την γυναίκα που απέδειξε ότι η γενναιότητα δεν είναι απαραίτητα γένος αρσενικό; Ότι η σωστή επιλογή, η σταθερότητα και η επιμονή είναι τα βασικά συστατικά του θάρρους. Και ο δρόμος της νίκης και του θάρρους, θέλει άριστους δρομείς. Και καλούς κυνηγούς.
Το δώρο τους;
Η παύση της ταλαιπωρίας και της δυστυχίας του πνεύματος. Η ευδαιμονία.
Αυτά τόλμησε η Αταλάντη.
Και τα κατάφερε.

Η έρευνα έγινε από την Γιώβη Βασιλική. Για να πραγματοποιηθεί το παραπάνω άρθρο πληροφορίες και αποσπάσματα για τον μύθο της Αταλάντης συλλέχθηκαν από: Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας της Δήμητρας Μήττα-http://www.golden-greece.gr-www.theogonia.gr-Ζαν Ρισπέν:”Ελληνική μυθολογία-Βικιπαίδεια