Ξεκινώντας την περιήγησή μας στον υπέροχο θαλάσσιο κόσμο του γνωστού ωκεανογράφου θα πρέπει να αναφέρουμε κάποια στοιχεία από τη ζωή του. Ο ίδιος ο Ζάκ-Υβ Κουστώ σπούδασε στην Ναυτική Ακαδημία της Βρέστης και στη συνέχεια διετέλεσε αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού της χώρας του.
Πραγματοποιώντας ειδικές σπουδές στην ωκεανογραφία ίδρυσε την Ομάδα Υποβρύχιων ερευνών του Γαλλικού Ναυτικού στην Τουλόν και αργότερα το Κέντρο Ανώτερων Θαλάσσιων Μελετών στη Μασσαλία.
Ο Κουστώ διετέλεσε πρόεδρος της Γαλλικής Ωκεανογραφικής Εταιρείας, διευθυντής από το 1957 του Ωκεανογραφικού Μουσείου και Ινστιτούτου στο Μονακό, γενικός γραμματέας της Διεθνούς Επιτροπής Επιστημονικής Εξερεύνησης της Μεσογείου και υπεύθυνος άλλων συναφών επιστημονικών οργανώσεων και σεμιναρίων.
Υπήρξε, μάλιστα, ο ίδιος εφευρέτης μαζί με τους συνεργάτες του ενός αυτόνομου σκαφάνδρου με το οποίο η κατάδυση έγινε εύκολη στα 80 μέτρα ή και ακόμη βαθύτερα. Εξάλλου, χάρη σε ειδικές υποβρύχιες εγκαταστάσεις πέτυχε την παραμονή πολλών ημερών στο βάθος της θάλασσας.
Εφηύρε ακόμα μια ειδική υποβρύχια κινηματογραφική μηχανή λήψεως και κατασκεύασε ένα πλωτό νησί για ωκεανογραφικές παρατηρήσεις. Από το 1950 υπήρξε κυβερνήτης του σκάφους «Καλυψώ» ( το οποίο αποτέλεσε σύγχρονο επιστημονικό εργαστήριο) με το οποίο πραγματοποίησε ταξίδια και σχετικές έρευνες σε όλες σχεδόν τις θαλάσσιες γωνιές του πλανήτη.
Κατά τις πολυετείς υποβρύχιες έρευνές του ο Κουστώ ασχολήθηκε με τη μελέτη της θαλάσσιας πανίδας και χλωρίδας, ανακαλύπτοντας, χαρακτηριστικά, άγνωστες μορφές ζωής σε μεγάλα παρθένα βάθη. Μελέτησε επίσης την προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου οργανισμού στο θαλάσσιο περιβάλλον με τα περιβαλλοντικά-οικολογικά προβλήματα του θαλάσσιου χώρου κ.λ.π.
Όλη η δράση του Κουστώ, ως κυβερνήτη του σκάφους «Καλυψώ» έγινε διεθνώς γνωστή με σειρά κινηματογραφικών-τηλεοπτικών ταινιών που πραγματοποιήθηκαν από ειδικευμένους συνεργάτες του, προσφέροντας στο κοινό φαντασμαγορικές έγχρωμες εικόνες από τοπία και θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα που ζει σε βάθη όπου το ηλιακό φως εισχωρεί θαμπά ή και καθόλου. Εξερεύνησε επίσης υποθαλάσσια σπήλαια με μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον.
Ο Κουστώ εκτέλεσε και αποστολές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ανακαλύπτοντας πλήθος ναυαγίων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει και ένα ελληνικό πλοίο με χιλιάδες οξυπύθμενους αμφορείς, το οποίο είχε ναυαγήσει έξω από τη Μασσαλία το 230 π.Χ. περίπου. Επιπρόσθετα με εκπαιδευμένους βατραχανθρώπους κατόρθωσε να εξουδετερώσει επικίνδυνες νάρκες ,που από την εποχή του Πολέμου βρίσκονταν στον Κόλπο του Λέοντα της Νότιας Γαλλίας. Πολλές , ωστόσο από τις επιστημονικές δραστηριότητες του Γάλλου ωκεανογράφου επικρίθηκαν ως μη επιστημονικές.
Ο Κουστώ υλοποίησε το 1976 υποβρύχιες έρευνες και στις ελληνικές θάλασσες (Σαντορίνη, Πύλο, Αντικύθηρα, Κρήτη κ.α.) που τον οδήγησαν στην ανακάλυψη αρχαιοτήτων. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για τα ευρήματα των Αντικυθήρων καθώς και του νησιού Δίας της Κρήτης.
Από τα συγγραφικά έργα του Κουστώ γνωστότερα θεωρούνται: Ο σιωπηλός κόσμος, σε συνεργασία με τον Φρεντερίκ Ντυμά και η ζωντανή θάλασσα. Γύρισε ακόμα και κινηματογραφικές ταινίες που αναφέρονται στις έρευνές του : Ναυάγια (1945), ο κόσμος της σιωπής ( 1955) και ο ανήλιαγος κόσμος (1964).
Παναγιώτης Αργυρόπουλος
Πηγή: Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια, εκδοτική Αθηνών, Τα Νέα.
