του Θάνου Κωστόπουλου,
Καθώς δουλεύουμε στην ψυχοθεραπευτική μας πρακτική με άτομα εθισμένα σε κάποια ουσία δεν μπορούμε πάρα να αναρωτηθούμε τι είναι αυτό, που παρά το γεγόνος ότι η χρήση προκαλεί τόσο πολύ πόνο και κάνει τόσο μεγάλη ζημιά στο άτομο και την οικογένεια, ωθεί το άτομο στο να συνεχίζει.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρήσεις και ορισμοί για τον εθισμό.
Κάποιοι θεωρούν πως πρόκειται για μία συμπεριφορά ψυχολογικής εξάρτησης απέναντι στην ουσία όπου το άτομο καθώς αδυνατεί να διαχειριστεί τις καταστάσεις και τον κόσμο, νηφάλιο, υποκύπτει στην ουσία για να τον “βοηθήσει”.
Άλλοι μιλάνε για ένα πιο “ιατρικό” μοντέλο, που χαρακτηρίζει τον εθισμό κατά το οποίο το άτομο δεν μπορεί να σταματήσει να παίρνει την ουσία, λόγω σωματικής και πνευματικής εξάρτησης. Ενώ κάποιοι άλλοι, για τους κοινωνικούς παράγοντες που προωθούν τους εθισμούς.
Στην θεραπευτική μας πρακτική με άτομα εθισμένα θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψην μας όλους τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση και διαιώνιση της χρήσης για να υποστηρίξουμε το άτομο και την οικογένεια του συνολικά, καθώς η χρήση ουσιών προκαλεί πολλά προβλήματα όχι μόνο στον χρήστη, αλλά και την οικογένεια του.
Για να χαρακτηρίσουμε την συμπεριφορά ενός ατόμου σαν συμπεριφορά εθισμού, θα πρέπει να πληρεί τις παρακάτω προυποθέσεις :
1. Η συμπεριφορά θα πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενη και να καταβάλλει το άτομο
2. Η συμπεριφορά θα πρέπει να έχει σοβαρές επιπτώσεις για το άτομο και την οικογένεια τους
3. Το άτομο βλέπει σαν μοναδική λύση την χρήση και πιστεύει πως δεν έχει άλλη επιλογή
4. Μπορεί να περιλαμβάνει σωματική ή ψυχολογική εξάρτηση και όταν τερματίζεται η χρήση να έχει σοβαρά ψυχοσωματικά συμπώματα στέρησης και άγχους όπου συχνά οδηγούν τον εθισμένο στην υποτροπή
5. Πολλές φορές συνοδεύεται άπο άρνηση απέναντι στα καταστροφικά αποτελέσματα της χρήσης
Το άτομο που κάνει χρησή ουσιών συνήθως αναζητά λύτρωση ή και αποφυγή μιας επώδυνης πραγματικότητας μέσα της ουσίας, πράγμα το οποίο ονομάζουμαι στην ψυχολογία acting out. Το άτομο δηλαδή μην μπορώντας να βρει λύσεις στα προβλήματα του καταφεύγει στις ουσίες για να μπορέσει να διαχειριστεί τα προβλήματα του και πολλές φορές τα αρνητικά ερεθίσματα του περιβάλλοντός του.
Η ουσία με την σειρά της, προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση με τρομερό όμως κόστος στην ψυχική υγεία του ατόμου, ιδιαίτερα όταν παίρνει ψυχοτροπικές ουσίες (κάνναβη, κοκαίνη κλπ..) γιατί μπορούν να οδηγήσουν το άτομο σε σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα.
Η κοινωνία, ξεκινώντας από το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να βάζει ανοιχτά στο τραπέζι το θέμα των ουσιών, ενημερώνοντας τους μαθητές για την χρήση και τα καταστροφικά αποτελέσματα της, έτσι ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει προσωπικότητες που θα στέκονται ενάντια σε αυτήν.
Ένα άλλο ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει σαν πολιτεία και σαν κοινωνία είναι η επανένταξη των χρηστών σε μια δημιουργική ζωή και σε μία καινούρια αρχή ώστε να εξασφαλισθούν οι προυποθέσεις που θα αποτρέψουν τις υποτροπές.
Η προσπάθεια όλων μας απέναντι στην μάστιγα των ναρκωτικών ουσιών, με όποιον τρόπο μπορεί κανείς, ίσως να συμβάλλει σε ένα καλύτερο κόσμο.
Βιογραφικό:
Ο Θάνος Κωστόπουλος είναι ψυχολόγος – σύμβουλος ψυχικής υγείας.
Είναι εγκεκριμένο μέλος του Βρετανικού συλλόγου συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας (British association for counseling and psychotherapy). Είναι κάτοχος ανώτατου κρατικού διπλώματος στην ψυχολογία και συμβουλευτική από το πανεπιστήμιο του Teeside (Ηνωμένο Βασίλειο) και προπτυχιακού διπλώματος από το πανεπιστήμιο του Derby (Ηνωμένο Βασίλειο). Έχει ειδικευθεί στην εκμάθηση γραπτού και προφορικού λόγου από το πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, και την γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική από το ινστιτούτο συμβουλευτικής (Γλασκώβη, Ηνωμένο Βασίλειο).
